Ten rodzaj działalności kryminalnej postrzegany jest często jako przestępczość drobna, w szczególności w zestawieniu ze stopniem społecznej szkodliwości przestępstw przeciwko życiu lub zdrowiu. Jednakże patrząc przez pryzmat interesu przedsiębiorcy, czyny niedozwolone wynikając z prawa własności przemysłowej mogą być bardzo dolegliwe w swoich skutkach. W skrajnym przypadku sprzedaż podrobionych towarów oznaczonych znakiem towarowym, którego wartość była budowana przez lata, może oznaczać nie tylko utratę klienteli ale także pozycji rynkowej.
Spis treści
Zdaniem EUIPO…
Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w raporcie z 2020 r. bardzo podkreśla zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów będące skutkiem korzystania z produktów podrobionych, takich jak zabawki, odzież, urządzenia elektryczne i inne powszechne towary konsumpcyjne. Zagrożenia te obejmują narażenie na niebezpieczne substancje chemiczne i toksyny, które mogą powodować poważne lub długotrwałe szkody dla zdrowia, udławienie, porażenie prądem, pożar i różnego rodzaju obrażenia. Niektóre rodzaje podrobionych towarów, takich jak pestycydy, mogą być szkodliwe zarówno dla rolników stosujących je w swoich uprawach, jak i konsumentów, którzy spożywają produkty pochodzące z takich upraw [1].
Cz. 3 – czyny niedozwolone związane z przedmiotami własności przemysłowej
W warunkach gospodarki wolnorynkowej, której główną cechą jest konkurencyjność, koniecznym jest wzmocnienie ochrony interesów uprawnionych przez penalizację czynów uderzających w prawa własności przemysłowej, które w celowy sposób wykorzystywane są w konkurencji o klienta. Zagadnieniom prawnokarnym dotyczący odpowiedzialności karnej związanej z przedmiotami własności przemysłowej poświęconych zostało 8 artykułów prawa własności przemysłowej (pwp) (art. 303-310). Z tych przepisów tylko przestępstwo z art. 304 ust. 3 pwp ma charakter nieumyślny. Pozostałe popełniane są umyślnie.
Przywłaszczenie cudzego autorstwa (plagiat)
Podobnie, jak w przypadku plagiatu na gruncie prawa autorskiego rozumiane jest przywłaszczenie cudzego autorstwa w przypadku projektów wynalazczych penalizowane na podstawie art. 303 ustawy prawo własności przemysłowej. Odpowiedzialność karna z tego artykułu przewidziana jest w przypadku przypisania sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego, wprowadzenia w błąd innej osoby co do autorstwa cudzego projektu wynalazczego albo naruszenia w inny sposób praw twórcy projektu wynalazczego.
Prawa twórcy projektu wynalazczego zostały opisane w art. 8 ust. 1 i 2 prawa własności przemysłowej, twórcy wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego oraz topografii układu scalonego przysługuje prawo do:
- uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji;
- wynagrodzenia;
- wymieniania go jako twórcy w opisach, rejestrach oraz w innych dokumentach i publikacjach.
Natomiast twórcy projektu racjonalizatorskiego przyjętego przez przedsiębiorcę do wykorzystania przysługuje prawo do wynagrodzenia określonego w regulaminie obowiązującym w dniu zgłoszenia projektu, chyba że wydany później regulamin jest dla twórcy korzystniejszy.
Zatem wszelkie zachowania naruszające powyżej wymienione prawa będą wypełniały znamiona przestępstwa określonego w art. 303 pwp.
Należy zaznaczyć, że zgodnie z definicją z art. 3 ust. 1 pkt 6 pwp przez projekty wynalazcze rozumie się wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych i projekty racjonalizatorskie. Wobec tego przywłaszczenie autorstwa cudzego znaku towarowego albo oznaczenia geograficznego nie jest karane na postawie art. 303 pwp.
Zgłoszenie w celu uzyskania prawa wyłącznego przez nieuprawnionego
Art. 304 ust. 1 pwp przewiduje odpowiedzialność karną za dokonanie zgłoszenia cudzego wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego w celu uzyskania prawa wyłącznego, jeżeli zgłaszającemu nie przysługuje prawo do uzyskania prawa wyłącznego, czyli nie jest twórcą przedmiotu zgłoszenia albo nie przysługuje mu takie prawo, albo nie nabył takiego prawa.
Do realizacji znamion tego przestępstwa dochodzi również, gdy zgłoszenia dokona wyłącznie jedna z osób uprawnionych z pominięciem pozostałych.
Ujawnienie informacji lub uniemożliwienie uzyskania prawa wyłącznego
Na podstawie art. 304 ust. 2 pwp zabronione jest ujawnianie informacji o cudzym wynalazku, wzorze użytkowym, wzorze przemysłowym albo cudzej topografii układu scalonego lub w inny sposób uniemożliwienie uzyskanie prawa wyłącznego.
Ujawnienie należy rozumieć jako wszelkie zachowanie, które umożliwia zapoznanie się z informacją przez inną osobę, która nie jest do tego uprawniona ale jest w stanie zrozumieć sens przekazywanej informacji. Przekazywane informację muszą przede wszystkim być istotne z perspektywy oceny nowości wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego. Wszystkie te cztery przedmioty praw własności przemysłowej dla swojej zdolności patentowej, ochronnej lub rejestrowej wymagają spełnienia przesłanki nowości (w przypadku topografii układu scalonego jest to przesłanka oryginalności).
Penalizacja działań wskazanych w art. 304 ust. 1 jak i ust. 2 pwp nie obejmuje czynności prowadzących do uniemożliwienia uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy czy prawa z rejestracji oznaczenia geograficznego.
Oznaczanie towarów podrobionym znakiem towarowym
Oznaczenie towarów podrobionym znakiem towarowym karane jest na podstawie art. 305 ust. 1 pwp i dotyczy wprowadzenia do obrotu towarów podrobionym znakiem towarowym, w tym podrobionym znakiem towarowym Unii Europejskiej, zarejestrowanym znakiem towarowym lub znakiem towarowym Unii Europejskiej, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami.
Pod pojęciem wprowadzania do obrotu należy rozumieć przekazanie przez producenta lub importera po raz pierwszy do obrotu towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym. Samo oferowanie towarów nie będzie spełniać znamienia “wprowadza do obrotu”, można je natomiast uznać za spełniające kryteria usiłowania obrotu.
Niezgodne z prawdą posługiwanie się informacją o istnieniu ochrony
Zgodnie z art. 307 pwp oznaczanie przedmiotów niechronionych patentem, dodatkowym prawem ochronnym, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne, napisami lub rysunkami mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, w celu wprowadzenia ich do obrotu jest działaniem niedozwolonym. Przedmiotem ochrony w omawianym przepisie jest rzetelność oznaczeń oraz zaufanie do takich oznaczeń. Dla przykładu może być to używanie oznaczeń ®, które są zastrzeżone dla zarejestrowanych znaków towarowych. Art. 307 dotyczy również innych oznaczeń, których używanie nie jest w żaden sposób regulowane a o realizacji znam tego czynu decydować ma przede wszystkim zamiar sprawcy.
Wprowadzanie do obrotu towarów z fałszywym wyróżnikiem ®
W art. 308 pwp ustawodawca postanowił wyróżnić i wskazać wprost, że wprowadzanie do obrotu towarów oznaczonych znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z ochrony jest niedozwolone. Dotyczy to zarówno używania symbolu ® w przypadku osób nieuprawnionych z prawa ochronnego na znak towarowy, jak i niezgodnego z prawdą oznaczenia „lic.”, które wskazujące na to, że osoba posiada licencję na używanie tego znaku towarowego.
Zestawienie kar jakie grożą za popełnienie przestępstw związanych z przedmiotami praw własności przemysłowej znajdziesz znajdziesz w tabeli gotowej do pobrania.
Jeżeli jako uprawniony z tytułu prawa własności przemysłowej padłeś ofiarą przestępstwa lub wykroczenia i chcesz złożyć wniosek o ściganie lub ukaranie sprawcy skorzystaj z przygotowanych przez nas wzorów:
- wzór zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa w sprawach IP
- wzór wniosku o ukaranie
- wzór wniosku o zlecenie policji dokonania czynności dowodowych
- wzór wniosku o ściganie przestępstwa w sprawach IP
- wzór skargi w sprawach prywatnoskargowych
Jeśli zainteresował Cię temat, zapraszamy do lektury cz. 1 o podstawowych informacjach z zakresu regulacji karnych, cz. 2 karnych aspektów prawa autorskiego związane z utworami i przedmiotami praw pokrewnych oraz cz. 4 dotycząca czynów nieuczciwej konkurencji.
