Jak to jest z tym rogalem z masą z maku i bakalii, tak głośno promowanym z okazji 11 listopada? Bogata oferta produktów dostępnych na rynku często stwarza problem dla konsumenta, który towar wybrać i czym się kierować przy podejmowaniu wyboru. Zwłaszcza w przypadku wyrobów, które wywodzą się z jakiegoś regionu, ważnym elementem mającym wpływ na podjęcie decyzji jest gwarancja pochodzenia.

Czy każdy sprzedawany „rogal na św. Marcina” rzeczywiście jest „rogalem świętomarcińskim”?

O pochodzeniu geograficznym towarów informują geograficzne oznaczenia pochodzenia. Są one dla konsumentów ważnym nośnikiem informacji na temat konkretnego miejsca, regionu lub kraju, w którym towary zostały wytworzone. Wskazują przy tym nie tylko na rodzaj nabywanych towarów, lecz niekiedy przesądzają także o ich jakości czy wartościach smakowych.

Co rozumiemy przez oznaczenia geograficzne?

Oznaczenia geograficzne w rozumieniu ustawy prawo własności przemysłowej to oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru. Mają za zadanie chronić zarówno producenta jak i konsumenta przed nieuczciwymi praktykami handlowymi polegającymi na oznaczaniu towarów znakami wprowadzającymi odbiorców w błąd co do pochodzenia, rodzaju czy jakości towaru.

Prawo z rejestracji na oznaczenie geograficzne oznacza, iż oznaczenie nie może być używane na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby, których towary nie spełniają warunków będących podstawą udzielenia prawa z rejestracji. Oznaczenie geograficzne nie może być używane przez osoby nawet wtedy, gdy używanie takie nie ma na celu wskazywania pochodzenia geograficznego towarów, i wtedy, gdy rzeczywiste miejsce wytworzenia towaru jest wskazane. Prawo z rejestracji na oznaczenie geograficzne udzielane jest bezterminowo i trwa od dnia dokonania wpisu do rejestru oznaczeń geograficznych, prowadzonego przez Urząd Patentowy.

Wspólnotowy system ochrony oznaczeń geograficznych obejmuje oznaczenia geograficzne: Rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych rozróżnia:

  • nazwy pochodzenia
  • oznaczenia geograficzne

Warunki do zarejestrowania nazwy produktu jako nazwy pochodzenia:

  • nazwa zawiera nazwę regionu, określonego miejsca lub w wyjątkowych przypadkach kraju, w którym jest produkowany;
  • cały proces technologiczny i produkcyjny ma miejsce na obszarze geograficznym, do którego odnosi się nazwa;
  • jakość lub cechy charakterystyczne produktu pozostają w związku ze szczególnym środowiskiem geograficznym (takim jak: czynniki naturalne i ludzkie, klimat, jakość ziemi oraz lokalne know-how).

Warunki do zarejestrowania nazwy produktu jako oznaczania geograficznego:

  • nazwa musi zawierać nazwę regionu, określonego miejsca lub w wyjątkowych przypadkach kraju, w którym jest on produkowany.
  • produkcja, przetwarzanie lub przygotowywanie produktu musi mieć miejsce na danym obszarze geograficznym.

W przeciwieństwie do ochrony nazw pochodzenia wystarczy, że jedna z faz produkcji ma miejsce na tym obszarze geograficznym

  • Specyficzna jakość, renoma bądź inne cechy charakterystyczne produktu mogą zostać przypisane jego pochodzeniu geograficznemu.

 _________________

To jak to jest z tym rogalem z masą z maku i bakalii, tak głośno promowanym z okazji 11 listopada?

Rogal Świętomarciński to rogal z nadzieniem z białego maku, tradycyjnie przygotowywany w Poznaniu z okazji dnia Świętego Marcina przypadającego 11 listopada. Aby cukiernia mogła posługiwać się tą nazwą, musi uzyskać certyfikat Kapituły Poznańskiego Tradycyjnego Rogala Świętomarcińskiego, która powstała z inicjatywy Cechu Cukierników i Piekarzy w Poznaniu, Izby Rzemieślniczej i Urzędu Miasta Poznania, a przygotowywane przez nią słodkości muszą być wypiekane według ściśle opracowanej receptury. Nazwa „rogal świętomarciński została wpisana do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznaczeń geograficznych w Unii Europejskiej – tekst Rozporządzenia można przeczytać tutaj.  Zgodnie z tym rozporządzeniem „Rogal świętomarciński” ma kształt półksiężyca, jest posmarowany pomadą i posypany rozdrobnionymi orzechami. Na przekroju jest owalny. Masa rogala wynosi od 150 g do 250 g. Powierzchnia skórki ma barwę od ciemnozłocistej do jasnobrązowej. Ciasto ma barwę kremową, a masa (nadzienie) jest beżowa – od jasno- do ciemnobeżowej. Wypieczone ciasto jest elastyczne w dotyku, listkujące, na przekroju porowate z widocznymi warstwami. Bliżej środka zwoje ciasta przełożone są masą makową. W środku rogal wypełniony jest masą makową wilgotną w dotyku. Smak i zapach charakterystyczne dla wyrobu pochodzą od zawartych w nim surowców – ciasta drożdżowego i masy makowej – słodki i zarazem lekko migdałowy. Rozporządzenie określa także konkretne składniki, z jakich rogal powinien być wypieczony.

Jeżeli więc masz ochotę spróbować prawdziwego tradycyjnego rogala zwróć uwagę nie tylko na jego nazwę ale także na to, czy cukiernia, z której pochodzi posiada odpowiedni certyfikat.  Niestety wiele cukierni nie zdaje sobie sprawy z tego, że posługiwanie się nazwą ‘rogal świętomarciński’ jest ściśle ograniczone i chronione prawem.

Oprócz produktów rolniczych i wyrobów spożywczych, oznaczeniem geograficznym mogą być także oznakowane napoje spirytusowe poprzez:

  • oznaczenie wskazujące na pochodzenie napoju spirytusowego z terytorium kraju lub z regionu, lub miejsca na danym terytorium,
  • w przypadku gdy daną jakość, renomę bądź inną właściwość napoju spirytusowego zasadniczo przypisuje się pochodzeniu geograficznemu.

Wykaz napojów spirytusowych z oznaczeniami geograficznymi zawarty został w załączniku III do rozporządzenia nr 110/2008  .

Wniosek o włączenie oznaczenia geograficznego do załącznika III składany jest do Komisji Europejskiej przez państwo członkowskie, z którego pochodzi dany napój spirytusowy. Komisja, po sprawdzeniu wniosku i jego akceptacji, podejmuje decyzję co do rejestracji oznaczenia geograficznego w załączniku III.

I to tyle słodyczy na teraz 🙂

P.S. Osoby unikające cukru informujemy, że jabłka też mamy certyfikowane!

Photo by Sergio Arze on Unsplash
Udostępnij