“Nie, my nie mamy żadnej własności intelektualnej, no może poza znakiem towarowym… aaa i jeszcze www, no i jeszcze mamy projekty opakowań produktów i … A tak, mieliśmy zająć się zgłoszeniem ale bieżące problemy były pilniejsze i  nie zdążyliśmy złożyć wniosku o rejestrację  … Właśnie zastanawiamy się jak zoptymalizować zakupy licencji ale … Oczywiście, że mamy podpisane umowy z wykonawcami. Nie, nie sprawdzaliśmy klauzul dotyczących praw autorskich (…)”

A teraz zastanów się… które z powyższych wypowiedzi pasują do Ciebie. Czy masz świadomość jakie aktywa niematerialne i prawne znajdują się w Twoim przedsiębiorstwie? Czy odpowiednio je zabezpieczasz? Czy wiesz jakie postanowienia muszą zawierać umowy dotyczące praw własności intelektualnej, by były zawarte w sposób prawidłowy i zabezpieczając prawa w Twojej firmie?

Jeżeli choć na jedno z tych pytań odpowiedź brzmi „NIE”, to oznacza, że powinieneś wykonać audyt własności intelektualnej (intellectual property – IP).  Audyt IP jest przeglądem stanu praw własności intelektualnej w Twojej firmie. Przegląd ten może być wykonywany na każdym etapie działalności: od weryfikacji wartości niematerialnych i prawnych którymi dysponują start-up-y, poprzez ustalenie stanu IP w istniejących firmach w celu minimalizowania ryzka prawnego i optymalizacji w zarządzaniu, poprzez ocenę tych wartości na potrzeby transakcji obejmujących IP, a także na potrzeby przekazywania firmy (np. w drodze sukcesji) czy zamykania działalności. Poniżej wskazujemy “szczęśliwe 13” sytuacji, gdy warto zrobić audyt IP:

1. Start – up

Ważne jest, aby osoby zaczynające biznes były świadome wartości niematerialnych i prawnych, które posiadają i które muszą chronić, aby utrzymać się na rynku. Start-up to młoda firma, posiadająca już pewne struktury i organizację, ale wciąż poszukująca modelu biznesowego, który gwarantowałby jej rozwój. Często przygoda biznesowa zaczyna się od ciekawego pomysł, know-how inkubującego do postaci utworu bądź dobra intelektualnego, które jest lub może być chronione prawami własności przemysłowej i prawami autorskimi. Poprawność i zakres nabycia tych praw są podstawą zaistnienia start-up-u.

Najczęściej start-up jest tworzony z myślą o budowaniu nowych, innowacyjnych produktów lub usług. Właściwe zabezpieczenia praw IP jest kluczowe zarówno dla zainteresowania inwestorów potencjalnym produktem czy usługą start-up- u jak i zdolności start-up- u do przetrwania i rozwoju. Dobra intelektualne są pozyskiwane od założycieli start-up- u jak i od osób trzecich: poprzez nabycie tych praw (rozporządzenie) jak i uzyskania możliwości korzystania z tych dóbr, czyli licencji (zobowiązanie).

Młode firmy technologiczne tworzą konkurujące hardware (konsole, urządzenia, sprzęt komputerowy) lub software (programy komputerowe, różne wersje aplikacji mobilnych) – jedne i drugie wymają nabywania praw własności przemysłowej i praw autorskich oraz zabezpieczenia poufności. Z roku na rok coraz bardziej popularne są IoT (Internet of things czyli przedmioty pośrednio albo bezpośrednio gromadzące, przetwarzające lub wymieniające dane za pośrednictwem instalacji nowej generacji KNX lub sieci typu Internet) ich wartość opiera się o prawa IP. Podobnie jak innych innowacyjnych produktów stanowiących różnego rodzaju platformy wykorzystujące smart matching i AI (artificial intelligence – sztuczną inteligencję), bądź usługi internetowe czy działające w social mediach.

Z tego względu w start-up-ach nie można zapominać o zabezpieczeniu przechowywania danych (zarówno pod kątem cyberbezpieczeństwa, poprzez bezpieczne przetwarzanie danych osobowych po zapewnienie bezpiecznego skalowania chmury) oraz zweryfikowanie zasad pozyskiwania i wykorzystywanych danych. Kluczowe dla późniejszej eksplotacji jest ustalenie jakie oprogramowanie open source będzie wykorzystywane i na jakich warunkach. Gdy w ramach inkubacji start up tworzy graficzny model MVP czy inne produkty cyfrowe ważne jest zabezpieczenie praw do grafiki.

Najczęściej konkurencyjność start-up- u zależy od prawidłowego zabezpieczenia poufności informacji przekazywanych osobom trzecim, temu służą dobrze zawarte umowy o zachowaniu poufności, tzw. non disclosure agreement – NDA.

Poza aspektami technologicznymi start-up – jak każda firma powinien pracować nad identyfikacją wizualną – istotne jest pozyskiwanie praw do logo, strony internetowej i reszty materiałów promocyjno-biurowych.

Można śmiało przyjąć, że właśnie własność intelektualna dobrze pozyskana i zabezpieczona decyduje w dużej mierze o sukcesie start-up-u, o jego potencjale i konkurencyjności na rynku.

2. Wdrożenie nowych polityk, standardów lub procedur związanych z własnością intelektualną

O tym, że innowacje stanowią główny motor wzrostu w gospodarkach rozwiniętych, nikogo nie trzeba przekonywać. Jeśli firma ma ambicje i potrzebę rozwoju, naturalnym procesem jest wprowadzenie innowacji. Najnowszy raport PARP „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw Wyniki III edycji badania 2020”[1] wskazuje na szereg korzyści wewnętrznych płynących z innowacji wprowadzonych w latach 2017-2019: 54% badanych wskazało poprawę jakości obsługi klienta, 51% – zwiększenie zdolności dostosowania się do wymogów klientów, 51% – podniesienie jakości wyrobów i usług, 43% – zwiększenie wydajności pracy, 39% wskazało poprawę organizacji i warunków pracy, 37% wskazało ogólny rozwój przedsiębiorstwa.

Innowacje można pozyskiwać na zewnątrz firmy [2](bazy informacji o nowych technolo­giach i innowacjach, targi, konferencje i seminaria, organizacje pomostowe, w tym centra transferu technologii, parki naukowo – technologiczne, JBR-y, konkurencja, White Papers, uczelnie) ale także aktywizując własnych pracowników. Problemem jest jak ten wewnętrzny zasób wydobyć, pobudzić do wykorzystania pełni potencjału intelektualnego, biznesowego i ambicji pracowników a pomysły w ten sposób pozyskane skomercjalizować.

Innowacje pracownicze polegają na tworzeniu w przedsiębiorstwie takiej kultury pracy, aby firma w naturalny, organiczny sposób zachęcała pracowników do dzielenia się wiedzą, pomysłami dotyczącymi usprawnienia ich pracy. Podkreśla się[3], że rozwój innowacji pracowniczej może przynieść takie efekty jak: rozwój nowych modeli biznesowych, wzrost rentowności, zwiększenie jakości produktów i usług, zwiększenie elastyczności biznesowej przedsiębiorstwa (zdolność i skłonność do dywersyfikacji i nowych specjalizacji), zwiększenie retencji pracowników – czyli ich zatrzymanie w firmie, wpływa na postrzeganie firmy, jako innowacyjnej.

Audyt IP w tym obszarze obejmuje przede wszystkim przygotowanie podstaw do wdrożenia nowych polityk, standardów lub procedur związanych z własnością intelektualną. Dzięki audytowi IP przedsiębiorstwo jest w stanie odpowiedzieć na pytanie jaki system innowacji pracowniczych jest optymalny i realny do przyjęcia w danej firmie. Składową tej odpowiedzi jest to jak mają być wynagradzani kreatywni i innowacyjni pracownicy i jaką drogę powinien pokonać zgłaszany przez pracownika pomysł: zgłoszenie – ocena – akceleracja/rozwój pomysłu – zasoby/wsparcie – kwalifikacja – organizacja wdrożenia. Z punktu widzenia praw IP istotne jest kiedy prawa do jakiejś formy pomysłu przechodzą na firmę. Dopiero w efekcie analizy własnego potencjału w zakresie IP i możliwości firmy można przygotować modele programów dla pracowników. Modele te mogą przyjąć formy konkursów i platform np. crowdsourcingowych często opartych o zasady grywalizacji, bardziej zaawansowanych akceleratorów wewnętrznych oraz systemów gronowych opartych o regulaminy, mentoring biznesowy i techniczny dla innowatorów, zdefiniowane KPI a po najbardziej zaawansowane systemy wewnętrznej przedsiębiorczości przypominające start-up-y wewnątrz firmy zapewniające budżet na skalowanie pomysłu.

Zachętą dla pracowników, poza szansą na awans czy uczestnictwo w szkoleniach, jest gratyfikacja finansowa. Aby firma mogła pozyskać środki na wynagrodzenie innowacyjnych pracowników , może rozważyć różne formy rozliczeń i optymalizacji:

  • premia ZUS za wynalazczość to możliwość wyłączenia niektórych nagród i premii dla pracowników z podstawy naliczenia składek ZUS
  • wypłacić dodatkowe wynagrodzenie pracownikowi za przeniesienie praw autorskich i praw pwp na pracodawcę (należy uważać na regulacje z art. 12 pr autorskiego i art. 11 ust.3 pwp) pamiętając, że przy nabyciu niektórych praw autorskich można zastosować 50% koszty uzyskania przychodów
  • skorzystać z podatkowej ulgi na działalność badawczo rozwojową (B+R), dzięki której może uzyskać oszczędności nawet do 19% kosztów wynagrodzeń pracowników biorących udział w B+R
  • skorzystać z ulgi IP box preferencyjnego opodatkowania dochodów ze sprzedaży i licencjonowania praw kwalifikowanych

Programy te, dobrze zaprojektowane, skutkują nie tylko wzrostem przychodów spowodowanych wdrożeniem pomysłów ale także budują portfolio praw IP firmy (patenty, wzory użytkowe, know-how, technologie, receptury, metody) a tym samym jej wartość rynkową. „Ubocznym” skutkiem jest stworzenie wizerunku nowoczesnej i innowacyjnej firmy, dającej szanse rozwoju i podnoszenia kompetencji pracowników.

3. Wdrożenie nowych działań marketingowych lub wprowadzenie rebrandingu w przedsiębiorstwie

Nowe działania marketingowe zawsze będą wiązać się z nabawieniem praw do nowych kreacji. Podobnie w przypadku rebrandingu czyli modyfikacji któregoś (lub wszystkich) z elementów składowych marki. Uwaga firmy jest skierowana na pozyskaniu nowych elementów, tymczasem zagrożenie może tkwić w zmianie dotychczasowych elementów. Zdarza się, iż opracowanie dotychczasowych elementów nie jest możliwe z powodu nieuregulowania autorskich prawa zależnych. Audyt IP w tym zakresie pozwala na ustalenie czy firma może pozwolić sobie na zmianę dotychczasowego brandu. Czasami konieczna jest zmiana umów zawieranych z twórcami dotychczasowych materiałów marketingowych.

Z drugiej strony użycie nowych kreacji powinno być poprzedzone audytem IP. Zdarza się, że nowe logo nie ma może być zarejestrowane w Urzędzie Patentowym z powodu bezwzględnych przesłanek odmowy, a do nowych opakowań spółka nie uzyska praw rejestrowych do wzorów przemysłowych z powodu braku indywidulanego charakteru. Audyt pozwala także uniknąć sporów w zakresie nieuczciwej konkurencji i zarzutów wprowadzające w błąd oznaczenia towarów lub usług, wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstw, naśladownictwa, czy naruszenia renomy innego podmiotu.

Ponieważ decyzja o rebrandingu najczęściej jest wywołana nawiązaniem współpracy z nowymi kontrahentami, wprowadzeniem na rynek nowego produktu czy repozycjonowaniem produktu, warto przygotować te zmiany zabezpieczając prawa IP – zwłaszcza, iż zawsze w tej sytuacji zachodzi konieczność przeprowadzenia w mediach kosztownej kampanii informacyjnej.

4. Sukcesja przedsiębiorstwa

Specyfika firm rodzinnych (więcej na ten temat tutaj w materiale przygotowanym w oparciu o raporty[4]) sprawia, że możemy wyróżnić kilka obszarów ważnych w procesie sukcesji, dla których konieczne jest wykonanie audytu IP:

  • konsekwencją zdominowania biznesu przez więzi rodzinne (z definicji nieformalne i emocjonalne), jest niski stopień formalizacji w firmie, to zaś sprawia, że zwykle nie istnieją żadne umowy na podstawie, których dobra intelektualne tworzone w firmie przez „rodzinę” zostały skutecznie wniesione do firmy, dotyczy to zwłaszcza praw autorskich, które dla skuteczności przeniesienia wymagają formy pisemnej i wskazania pól eksploatacji ale także praw własności przemysłowej (np. wzorów przemysłowych dla opakowań produktów, czy projektów logotypu, projektów racjonalizatorskich, wzorów użytkowych maszyn i urządzeń stosowanych w firmie)
  • w przedsiębiorstwach rodzinnych życie prywatne przenika się z pracą, często źródłem przedsiębiorczości rodzinnej było rozpoczęcie działalności jako realizacja unikalnych kompetencji lub pasji właściciela – nierzadko pasji tej towarzyszy proces twórczy ale nie jest on nigdzie dokumentowany; brak wówczas narzędzi do skutecznego egzekwowania prawa IP
  • czasami rozpoczęcie działalności było wynikiem przejęcia całości lub części innej firmy (najczęściej działalności upadających zakładów), w tych sytuacjach problematyczne jest ustalenie prawidłowości nabytych praw od poprzednika prawnego, brak wykazania ciągłości praw oznacza, iż firma korzystania np. z dawnych nagrań czy logotypów bez podstawy prawnej i naraża się na odebranie tych praw przez konkurencję lub przejście do domeny publicznej
  • zatrudnianie członków rodziny i krewnych często oznacza marginalizowanie formalności związanych z prawidłowym zabezpieczeniem nabywania praw IP od tych osób a także kwestiami ochrony danych osobowych i zabezpieczeniem tajemnicy przedsiębiorstwa firmy, w sytuacji, gdy pojawiają się spory ryzykownym jest bowiem założenie, że wszystko „pozostaje w rodzinie”
  • kłótnie w rodzinie rzutują na konflikty w przedsiębiorstwach prowadzonych przez członków rodziny, to zaś sprawia, iż nieuregulowana sytuacja własności intelektualnej staje się kartą przetargową w tych konfliktach, np. walka o recepturę wypieków w rodzinnej cukierni czy korzystanie z nazwiska praprzodka, które stało się znakiem towarowym z wtórną zdolnością odróżniającą
  • starsze pokolenie przyzwyczajone do ryzyka działalności w czasach transformacji systemowej, jest ostrożniejsze w zaciąganiu zobowiązań, to zaś sprawia, iż zasoby własne (w tym finansowe) nie pozwalają na skuteczne akcje marketingowe budujące silną markę i na wyjście z produktami poza lokalną społeczność
  • pokolenie założycieli firmy często ma opór przed nowymi technologiami i innowacyjnością, dlatego tylko 2% badanych firm jest zainteresowane prowadzeniem badań i rozwoju, a tym samym korzystaniem z różnych ulg i optymizacji podatkowej (IP box czy ulga B&R); młodzi sukcesorzy są znacznie bardziej otwarci i nastawieni na innowacje, ale bez wsparcia rodziny nie są w stanie zmodernizować firmy
  • silną cechą w biznesie rodzinnym jest przywiązanie do regionu, do lokalnej społeczności, rzadko jednak towarzyszy temu zbieganie o pozyskanie praw ochronnych na oznaczenia geograficzne – tym bardziej, iż tylko 2 % firm rodzinnych jest obecnych na rynkach międzynarodowych, większość firm rodzinnych operuje na rynkach najbliższych (lokalnym i wojewódzkim)

Firmy rodzinne nie wykorzystują potencjału, jaki tkwi w rodzinnej „marce” podczas gdy nazwa czy nazwisko w odniesieniu do firmy rodzinnej jest podstawowym elementem jej tożsamości. Audyt IP umożliwia zdefiniowanie podstawowych elementów strategicznego budowania tej marki: wizji rozwoju, wartości. Audyt pozwoli na zdiagnozowanie problemów z obszaru własności intelektualnej. Dla udanego przekazywania firmy poza ustaleniem kompetencji przyszłego sukcesora, ważne jest zidentyfikowanie i ocena aktywów, którymi ma zająć się.

 

5. Reorganizacja przedsiębiorstwa i jego struktur

Wcześniejsze uwagi odnoszące się do stat-upów czy sukcesji firm są aktualne także wtedy, gdy firma planuje reorganizację przedsiębiorstwa i jego struktur. Na podstawie zebranej dokumentacji i uzyskanych informacji powinna zostać przeprowadzona szczegółowa analiza aktywów własności intelektualnej przedsiębiorstwa. Ocena ta może być w przeprowadzona przy wykorzystaniu różnych metod; jednakże polecana jest analiza SWOT, która wyraźnie ujawnia silne strony, słabości, możliwości i zagrożenia związane z audytowanymi aktywami własności intelektualnej przedsiębiorstwa. Wyniki z analizy SWOT prowadzą do rozwijania świadomości w firmie i pomagają zarówno w planowaniu strategicznym, jak i podejmowaniu decyzji.

W przypadku reorganizacji przedsiębiorstwa i jego struktur, tak jak poprzednio, aktualne są uwagi o potrzebie przeprowadzenia audytu IP, dzięki czemu przedsiębiorstwo jest w stanie odpowiedzieć na pytanie jakie zmiany należy wprowadzić aby scentralizować zarządzanie IP, przygotować ocenę posiadanego portfela IP, aby oceniać jego skuteczność, rozważyć strategiczne partnerstwa IP (np. wspólne prace rozwojowe, nabywanie własności intelektualnej).

Audyt IP jest okazją do podjęcia decyzji nt źródeł innowacji (zewnętrznych i wewnętrznych). Już samo wykonanie audytu IP łamie marazm prezentowany przez firmy nieaktywne innowacyjnie przekonanych o braku zasadności rozpoczynania i prowadzenia działalności innowacyjnej, w opinii, których innowacyjność nie jest niezbędna w danej branży do osiągnięcia przewagi rynkowej (41%)[5]

6. Powierzenie zarządzania IP nowemu zespołowi. Nowa strategia

Zmiana w składzie zarządu firmy jest idealną okazją do zaktualizowania wiedzy o stanie IP przedsiębiorstwa. Najlepszym sposobem jest wykonanie audytu IP, który dostarczy nowej kadrze managerskiej wiedzy pozwalającej na przygotowanie strategii biznesowej, w tym strategii IP. Zarząd w celu przygotowania czy weryfikacji już istniejącej strategii powinien zlecić:

  • przeprowadzenie analizy bieżącej pozycji rynkowej, w tym określenie pozycji w branży, istniejących konkurentów oraz identyfikacja możliwości i potencjału do dalszego rozwoju
  • wybór odpowiedniej i dostosowanej do pozycji rynkowej strategii generowania innowacji
  • wdrożenie opracowanej strategii do bieżącej działalności i postępowanie w obszarze innowacji w sposób z nią zgodny.

Według raportu PARP [6]menedżerowie badanych firm aktywnych innowacyjnie wywierają stymulujący wpływ na działalność innowacyjną, pracownicy wiedzą, jaką rolę odgrywają innowacje dla firmy (79%), kadra zarządzająca ma wspólną wizję tego jak firmy powinny rozwijać się dzięki innowacyjności (78%), a strategia innowacyjna jest jasno komunikowana (74%).

Istnieje silna zależność pomiędzy dobrze zarządzanym procesem innowacyjnym a rynkowym sukcesem firmy. Dlatego bardzo ważne jest, aby zarząd był wyposażony w wiedzę na temat IP firmy.  Dla rozwoju innowacyjnych firm potrzebni są menadżerowie posiadający z jednej strony wysokie kompetencje z zakresu kształtowania kultury innowacyjnej w firmie, organizacji pracy i zarządzania ryzykiem oraz całym cyklem innowacyjnym, – z drugiej strony pełną wiedzę a zasobach i problemach IP w firmie.

7. Transakcje finansowe

Badanie due diligence IP jest ważne przed przystąpieniem do transakcji finansowej, która zawiera składniki własności intelektualnej, np. przed pierwszą ofertą publiczną lub sprzedażą udziałów/ akcji prywatnym inwestorom lub w celu uzyskania pożyczki, gdzie na aktywach IP może zostać ustanowione zabezpieczenie. Poprzez audyt własności intelektualnej potencjalny pożyczkodawca będzie mógł lepiej dokonać oceny portfela IP w ramach analizy zdolności kredytowej przedsiębiorstwa.

Odpowiednie określenie i ustalenie poprawności aktywów własności intelektualnej w planowanym nabyciu lub sprzedaży intelektualnej mienia, jak na przykład przed wejściem w poważny negocjacje w sprawie ewentualnego połączenia lub przejęcia, zbycia lub mowa o wspólnym przedsięwzięciu. Może to doprowadzić do znacznego wzrostu wartość spółki przejmowanej lub powstałego w wyniku połączenia podmiotu.

Z drugiej strony, takie działanie może znacząco zmniejszyć koszty nabycia lub doprowadzić do anulowania procesu nabycia, jeżeli proces należytej staranności ujawnia poważne zagrożenia lub problemy związane z własnością intelektualną w zakresie firma docelowa.

8. Kupno lub sprzedaż oddziału przedsiębiorstwa lub przeniesienie własności intelektualnej

Zanim firma kupi lub sprzeda oddział lub linię produktów, zbywca zazwyczaj składa szereg oświadczeń i gwarancji w odniesieniu do własności oraz możliwej zbywalności aktywów IP związanych z transakcją.

Przed przeniesieniem lub cesją udziału w IP, obie strony powinny przeprowadzić osobny audyt IP, aby zapewnić, że przeniesienie spełnia oczekiwania obu kontrahentów. Wcześniejsze uwagi odnoszące się do stat-upów, sukcesji firm czy transakcji finansowych są aktualne także wówczas, gdy nabywca analizuje potencjał IP w odniesieniu do  części przed przedsiębiorstwa czy jego składnika  majątkowego. 

9. Fuzja i przejęcie lub wspólne przedsięwzięcie

Audyt IP w przygotowaniu fuzji lub wspólnego przedsięwzięcia jest kluczowy dla oceny ryzyka i wartości nabywanego dobra intelektualnego. Wycena wartości niematerialnych i prawnych  może odbywać się wg kilku metod: metoda nadwyżki zysków multiperiod excess earnings method, metoda kosztów odtworzeniowych, metoda kapitalizacji opłat licencyjnych.

Każda z tych metod wymaga wiedzy jaką pozyskuje się poprzez przeprowadzenie audytu IP. Także i w tym przypadku mają zastosowanie argumenty i zakres audytu IP w stat-upach czy w sukcesji firm.

10. Wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi

Gdy opracowywany jest nowy produkt lub usługa lub mają one zostać wprowadzone na rynek ryzyko naruszenia praw własności intelektualnej innych osób może być wysokie. Audyt IP musi być przeprowadzony w celu ustalenia wszelkich ewentualnych naruszeń praw własności intelektualnej innych podmiotów. Wprowadzenie na rynek nowości powinno być poprzedzone takim audytem IP jak w przypadku wcześniej omówionego rebrandingu czyli modyfikacji któregoś elementów składowych marki.

11. Licencjonowanie

Tak jak w przypadku sukcesji firm czy transakcji finansowych, potencjalny licencjodawca musi zapewnić, że faktycznie posiada prawa własności intelektualnej, które mają być przedmiotem licencji. Ponadto, musi upewnić się, że żadne, już istniejące licencje, nie będą kolidować z udzieleniem nowej licencji. Ważne żeby o tym pamiętać uzyskiwać ważną a także nie naruszającą niczyich praw zgodę na korzystanie z IP. Czasami konieczne lub wskazane jest wpisanie licencji do odpowiedniego rejestru prowadzonego przez właściwy urząd patentowy. 

12. Ogłoszenie upadłości, zamknięcie działalności

Podobnie jak w przypadku sukcesji firmy, audyt IP jest również pomocny jako narzędzie planowania przed zgłoszeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, zamknięciem działalności lub zakończeniem pewnych linii produkcyjnych. IP jako prawa majątkowe zbywalne wchodzą w skład masy upadłościowej. Warto zabezpieczyć się na taką ewentualność, czyli zidentyfikować IP w przedsiębiorstwie i np. wprowadzić odpowiednie postanowienia w umowie założycielskiej spółki przewidujące roszczenia zwrotne o przeniesienie IP na wypadek ogłoszenia upadłości. W taki sposób możliwe jest zabezpieczenie praw IP przed ich utratą związaną z likwidacją albo słabą kondycją finansową spółki.

13. Optymalizacja podatkowa w innowacyjnych firmach

Prawa własności intelektualnej dają możliwość optymalizacji podatkowej. Aby rozważyć możliwość skorzystania z różnych form rozliczeń i optymalizacji trzeba zidentyfikować tzw. źródła kwalifikowane: autorskie prawo do programu komputerowego, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo rejestracji wzoru użytkowego, prawo rejestracji topografii  układu scalonego, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub ochrony roślin, wyłączne prawo do nowej odmiany roślin, prawo rejestracji produktu leczniczego i weterynaryjnego, patent. Te prawa odpowiednio księgowane pozwalają na skorzystanie z preferencyjnej (obniżonej) stawki podatkowej w odniesienie do dochodów ze źródeł kwalifikowanych.

Innowacyjne firmy mają także szanse skorzystania od 1 stycznia 2016 r. z ulgi podatkowej na prace badawczo-rozwojowe, zwane ulgą B+R.

Dla zastosowania obu bądź jednej z tych optymalizacji konieczny jest przegląd własności intelektualnej w firmie.

W poprzednim wpisie więcej na temat tego czym jest audyt IP – części 1, natomiast o tym jak przebiega audyt IP pisaliśmy w części 2.

Chcesz wiedzieć więcej o własności przemysłowej bądź o prawach autorskich? Teraz specjalna okazja! E-book Własność przemysłowa w pytaniach i odpowiedziach oraz E-book Prawo autorskie w pytaniach i odpowiedziach  25% taniej. 

Photo by Daria Nepriakhina on Unsplash
[1] Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw Wyniki III edycji badania 2020, autorzy Iwona Kania, dr Janusz Kornecki, Konrad Kuźma, Joanna Lewczuk, Monika Sochaczewska, Wojciech Terlikowski, Łukasz Widła-Domaradzki; dostęp: https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport_Monitoring-innowacyjnoci-polskich-przedsibiorstw-III-edycja-2020.pdf
[2]„Jak wdrażać innowacje technologiczne w firmie poradnik dla przedsiębiorców” Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa, 2005, Autorzy: prof. zw. dr hab. Alicja Sosnowska, dr Stanisław Łobejko, dr Anna Kłopotek, dr Jakub Brdulak, Anna Rutkowska-Brdulak, mgr Katarzyna Żbikowska
[3] Publikacja „Uśpiony potencjał. Jak obudzić innowatorów wśród pracowników?” przygotowana przez PwC Advisory spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k.w ramach współpracy partnerów i podmiotów zewnętrznych Koalicji na rzecz Polskich Innowacji, Warszawa 2018, ISBN 978-83-950386-1-7
[4] Opracowanie „Firmy rodzinne w polskiej gospodarce – szanse i wyzwania” PARP 2009, autorzy: Anna Kowalewska, Jacek Szut, Barbara Lewandowska, Małgorzata Kwiatkowska, Prof. Łukasz Sułkowski, Dr Andrzej Marjański, Tomasz Jagusztyn Krynicki:  https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/2009_firmy_rodzinne_szanse.pdf; Opracowanie „Firma w rodzinie czy rodzina w firmie – metodologia wsparcia firm rodzinnych” powstałe w wyniku doświadczeń zebranych podczas pilotażowego projektu „Firmy rodzinne”, realizowanego wspólnie przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) i stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych (IFR), autorzy: Małgorzata Zawadka, Dorota Jakubowska, Jacek Jakubowski, Katarzyna Bryczkowska, Monika Olszewska, Małgorzata Mączyńska, Rok wydania: 2011; 8 edycja raportu przygotowanego cyklicznie przez KPMG „Barometr firm rodzinnych” w 27 krajach europejskich na grupie100 firm rodzinnych metodą CAWI na przełomie maja i czerwca 2019 r. dostępnego pod linkiem: https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/pl/pdf/2020/02/pl-raport-kpmg-barometr-firm-rodzinnych-edycja-osma.pdf
[5] Ibidem Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw Wyniki III edycji badania 2020
[6] Ibidem Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw Wyniki III edycji badania 2020
Udostępnij