Zdecyduj, czy wzorem znanych detektywów chcesz tropić zawzięcie i żmudnie, pracowicie zabezpieczając wszelkie ślady… czy chcesz skorzystać z szybszych i bardziej efektywnych sposobów pozyskiwania wiadomości, dedykowanych specjalnie dla ochrony i korzystania z własności intelektualnej.

Ściganie cyberprzestępców

W przypadku naruszenia praw na dobrach niematerialnych (czyli tych dobrach, dla których fizyczny przedmiot jest tylko nośnikiem, tak jak kartka papieru czy pendrive dla tekstu) zidentyfikowanie naruszyciela jest bardzo trudne. Wynika to z charakteru naruszanego dobra, braku fizycznej, materialnej postaci. Zwłaszcza, gdy do naruszenia dochodzi w świecie cyfrowym, gdzie tożsamość naruszyciela najczęściej jest ukryta a treści zapisane w chmurze, gdzieś na trudnym do zlokalizowania serwerze. Niełatwe jest ustalenie pochodzenia podrabianych towarów bądź sieci ich dystrybucji. Trudne jest także oszacowanie szkody oraz poznanie skali naruszenia. Dlatego ustawodawca wyposażył uprawnionego w “super broń”: prawo do informacji. Trzeba jednak pamiętać, że z broni tej można oberwać rykoszetem, bo we własności intelektualnej jest dużo tajemnicy…

Jeśli przyjrzymy się młodym ludziom, dla których świat cyfrowy jest naturalnym środowiskiem, to  okaże się, że co piąty z Europejczyków kupił towary podrobione, natomiast dwa razy więcej osób uzyskało dostęp do treści cyfrowych pochodzących z nielegalnych źródeł.[1] Według „Zestawienia wskaźników dotyczących własności intelektualnej i młodych ludzi 2019” przygotowanego przez  EUIPO, jedna czwarta młodych ludzi zakupiła w Internecie towary podrobione: 13% – umyślnie i 12% – w sposób niezamierzony. Z nielegalnych źródeł treści cyfrowych, skorzystała  jedna trzecia respondentów: 21% w sposób zamierzony i 12% nieumyślnie. Większość wszystkich respondentów korzysta z treści cyfrowych w postaci filmów, seriali, gier, treści edukacyjnych, programów TV, audycji sportowych oraz gazet, czasopism elektronicznych i książek elektronicznych. Przy takiej skali możliwych naruszeń i niematerialnym charakterze dóbr własności intelektualnej, szczególnie ważne jest uzyskanie dostępu do informacji o tym, kto narusza prawa IP, w jakim zakresie, kto pomaga naruszycielowi.

Prawo do informacji zdaje się być kluczowe w sprawach dotyczących naruszeń własności intelektualnej.  Ta “super broń” przyjmuje kilka postaci i może być realizowana na różnych etapach korzystania i ochrony własności intelektualnej (intellectual property – IP).

Co wynika z przepisów?

O tym, jak ważne jest zapewnienie prawa do informacji, możemy przekonać się sięgając do międzynarodowej umowy TRIPS[2], czyli Porozumienia w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej zawartego w 1994 r., gdzie w art. 43, art. 47 i art. 57 czytamy instrukcję dla państw, które są stroną tego porozumienia:

W przypadkach, w których strona uczestnicząca w postępowaniu rozmyślnie i bez uzasadnionych powodów odmawia dostępu do niezbędnych informacji lub w inny sposób uchyla się od dostarczenia w rozsądnym terminie niezbędnych informacji, lub poważnie utrudnia postępowanie w sprawie dotyczącej dochodzenia praw, Członek może upoważnić organy sądowe do dokonania wstępnych i ostatecznych ustaleń, pozytywnych lub negatywnych, na podstawie dostarczonych im informacji włącznie z zażaleniem lub twierdzeniem przedstawionym przez stronę, dla której odmowa dostępu do informacji miała negatywne skutki, z zastrzeżeniem zapewnienia stronom możliwości wysłuchania ich stanowisk co do zarzutów lub dowodów.”

Członkowie mogą postanowić, że organy sądowe będą miały prawo, jeżeli nie będzie to w dysproporcji do wagi naruszenia, nakazać sprawcy naruszenia, aby poinformował posiadacza praw o tożsamości osób trzecich związanych z produkcją i rozpowszechnianiem towarów lub usług stanowiących naruszenie oraz o ich kanałach dystrybucji.”

„(…) Członkowie upoważnią kompetentne organy do zapewnienia posiadaczowi praw wystarczającej możliwości do przeprowadzenia inspekcji każdego towaru zatrzymanego przez władze celne, w celu uzasadnienia roszczeń posiadacza praw. Kompetentne organy będą także upoważnione do zapewnienia importerowi równoważnego prawa do inspekcji każdego takiego towaru. Jeżeli w przedmiocie sprawy dokonano pozytywnych ustaleń, Członkowie mogą upoważnić kompetentne organy do poinformowania posiadacza praw o nazwach i adresach nadawcy, importera i odbiorcy, a także o ilości towarów będących przedmiotem sprawy.”

Dla państw członkowskich Unii Europejskiej kluczowa jest Dyrektywa 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (dalej „dyrektywa 2004/84”), która ujednolica prawodawstwo dotyczące egzekwowanie praw IP w obrębie Unii Europejskiej oraz Rozporządzenie o służbie celnej, które umożliwia podejmowanie czynności dotyczących pirackich i podrobionych towarów. O celnych aspektach ochrony IP pisaliśmy tu. Zgodnie z art. 8 dyrektywy 2004/48 wniosek o udzielenie informacji może zostać złożony wyłącznie „w kontekście postępowania sądowego”. Zatem skuteczne żądanie udzielenia informacji nie może mieć miejsca poza postępowaniem dotyczącym konkretnego naruszenia praw własności intelektualnej. Tym samym osoba uprawniona może złożyć wniosek o udzielenie informacji zarówno razem z pozwem jak i przed wytoczeniem powództwa o naruszenie. Legitymacja bierna do zgłoszenia roszczenia informacyjnego (czyli określenie kto powinien udzielić informacji) została określona w dyrektywie 2004/48 stosunkowo szeroko. Żądać informacji można nie tylko od bezpośredniego naruszyciela, lecz także od podmiotów wskazanych w dyrektywie 2004/48 wykonujących usługi naruszające określone prawo na dobrach niematerialnych.

Prawo to może być realizowane w ramach procedury sądowej (przed wytoczeniem powództwa dla jego przygotowania i w trakcie procesu sądowego). 

1. informacja procesowa:

W procesie cywilnym podstawowe znaczenie odgrywają dowody naruszeń bądź zagrożeń praw własności intelektualnej. Uprawniony z praw własności intelektualnej, późniejszy powód, musi wykazać naruszenie i osobę sprawcy, udowodnić rozmiar szkody. Zgodnie z art. 232 kodeksu postępowania cywilnego, strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Jednak pomiędzy uprawnionym z praw własności intelektualnej a naruszycielem występuje procesowa asymetria co do możliwości dowodowych, czyli w praktyce osiągnięcia satysfakcjonującego wyroku.

Z jednej strony, to na powodzie (uprawnionym z praw własności intelektualnej) spoczywa ciężar prowadzenia procesu, tj. przytaczania faktów naruszeń jego prawa oraz ich udowodnienia. Z drugiej strony, to właśnie ten uprawniony bez wiedzy o osobie naruszyciela czy zakresie naruszenia ma obiektywną trudność w tym, aby udowodnić kto naruszył jego prawo i w jakim zakresie. W przypadku nieudowodnienia przez powoda zasadności wysuwanego żądania sąd nie ma podstaw do udzielenia jemu ochrony prawnej. Taka sytuacja, w której przytoczenie faktów oraz ich udowodnienie przekracza obiektywne możliwości, określana jest jako probatio diabolica, czyli diabelski dowód[3].

  • wezwanie naruszyciela do udzielenia informacji (479113 kodeksu postępowania cywilnego)

Do lipca 2020 roku istniały przepisy dające podstawę do żądania informacji, były to art. 80 prawa autorskiego (“zobowiązanie naruszającego autorskie prawa majątkowe do udzielenia informacji i udostępnienia, określonej przez sąd, dokumentacji mającej znaczenie dla roszczeń”), art. 2861 prawa własności przemysłowej (“pwp“) (“zobowiązanie naruszającego patent, dodatkowe prawo ochronne, prawo ochronne lub prawo z rejestracji do udzielenia informacji, które są niezbędne do dochodzenia roszczeń“), a także art. 11a ustawy z 2001 r. o ochronie baz danych i art. 36b ustawy z 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin. Prawa te określano jako sui generis żądanie procesowe, przyjmujące postać wniosku o udzielenie informacji, a zainicjowane tym wnioskiem postępowanie – jako postępowanie o udzielenie informacji lub postępowanie informacyjne. Z uwagi na to, że celem tego postępowania nie było zapobieżenie utracie dowodów, ani też zagwarantowanie realizacji mającego zapaść w sprawie orzeczenia rozstrzygającego materialnoprawne żądania powoda, w postępowaniu tym nie znajdowały zastosowania ani przepisy postępowania o zabezpieczeniu dowodów, ani też przepisy postępowania o zabezpieczenie roszczeń.

Z początkiem lipca 2020 r. wprowadzono do kodeksu postępowania cywilnego („kpc“) odrębny przepis obejmujący wezwanie do udzielenia informacji w postępowaniu odrębnym w sprawach własności intelektualnej. Zgodne z regulacją zawartą w art. 479113 kpc:

Na wniosek uprawnionego, jeżeli wykaże on w sposób wiarygodny okoliczności wskazujące na naruszenie, sąd może przed wszczęciem postępowania w sprawie o naruszenie lub w jego toku aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji wezwać naruszającego do udzielenia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług, jeżeli jest to niezbędne dla dochodzenia roszczenia

Celem tego przepisu jest umożliwienie uprawnionemu zdobycia informacji pozwalających na sformułowanie roszczeń, ewentualnie ich doprecyzowanie, a także zidentyfikowanie innych naruszycieli. Postępowanie o udzielenie informacji ma na celu zwiększenie efektywności dochodzenia roszczeń wynikających z naruszenia praw własności intelektualnej.

Podobnie jak w poprzednim stanie prawnym, z aktualnych wyjaśnień WSA w Warszawie w wyroku z 30.4.2015 r.[4], wynika iż „celem ustanowienia przez prawodawcę roszczenia informacyjnego było ułatwienie dochodzenia innych roszczeń, wynikających z naruszenia autorskich praw majątkowych, a tym samym uzyskania efektywnej ochrony praw ustawowo zagwarantowanych. Żądanie informacji i dokumentów nie jest prawem i obowiązkiem samym w sobie, lecz służy realizacji innych uprawnień podmiotów Uprawnionych z tytułu korzystania z praw autorskich. Prawo to nie służy realizacji jakiegokolwiek celu bezpośrednio, lecz stanowi jedynie instrument ułatwiający realizację praw autorskich przez Uprawnionych. Obowiązek udzielenia informacji nie jest znany powszechnemu prawu cywilnemu. Przełamuje on również obowiązującą w tym prawie zasadę, że to na powodzie spoczywa ciężar dowodu.“

Wykazanie przez uprawnionego “w sposób wiarygodny okoliczności wskazujących na naruszenie” prawa jest przesłanką wydania przez sąd postanowienia o wezwaniu do udzielenia informacji. Określenie to zastąpiło zwrot występujący w uchylonym art. 286 ust. 1 pwp, zgodnie, z którym przesłankę żądania udzielenia informacji stanowiło “wykazanie wiarygodnych okoliczności wskazujących na naruszenie prawa“. Wcześniej w art. 2861 ust. 1 pkt 2 i 3 pwp (w brzmieniu z 21.02.2020 r.) była zaś mowa o wysokim prawdopodobieństwie naruszenia prawa. Obecnie uprawniony musi wykazać nie tylko fakt bezprawnego naruszenia ich praw, ale dodatkowo rozmiar poniesionej z winy sprawcy szkody lub rozmiar bezprawnie uzyskanych korzyści[5].

Obowiązek udzielenia informacji, o których mowa art. 479113 § 2 kpc, spoczywa na uprawnionym, tj. na osobie, której prawa własności intelektualnej podlegają ochronie w postępowaniu odrębnym w sprawach własności intelektualnej. Zgodnie z art. 479114 kpc wezwanie stosuje się także do innego niż naruszający obowiązanego, który:

  1. posiada w ilości świadczącej o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej towary, przy których zaprojektowaniu, wytworzeniu lub wprowadzeniu do obrotu nastąpiło naruszenie prawa własności intelektualnej lub których cechy estetyczne lub funkcjonalne naruszają te prawa lub
  2.  dostarcza, w rozmiarze świadczącym o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, usługi osobie, która narusza prawa własności intelektualnej, lub
  3. wykonuje w rozmiarze świadczącym o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej usługi z naruszeniem prawa własności intelektualnej, lub
  4. został przez osobę, o której mowa w pkt 1, 2 lub 3, wskazany jako wytwórca lub uczestnik procesu wprowadzenia do obrotu takich towarów, odbiorca takich usług lub podmiot, który je świadczy.

Użycie w przepisach o wezwaniu do udzielenia informacji wyrażenia “uprawniony”, podobnie jak określenia “obowiązany” (a także “naruszający” – art. 479113 § 3 i art. 479114 kpc), nie powinno być wiązane z koniecznością uprzedniego definitywnego przesądzenia faktu naruszenia prawa oraz osoby, która dopuszcza się naruszenia. Są to jedynie ustawowe wyrażenia opisujące podmioty biorące udział w udzieleniu informacji.

Zgodnie z art.  479115 kpc, zakres wezwania do udzielenia informacji w sprawach z zakresu ochrony praw własności intelektualnej dotyczy wyłącznie:

1)informacji o firmie, miejscu zamieszkania lub siedzibie i adresie producentów, wytwórców, dystrybutorów, dostawców oraz innych poprzednich posiadaczy, od których lub na rzecz których nastąpiło nabycie lub zbycie towarów, korzystanie z usług lub ich świadczenie, jak również przewidywanych hurtowników i detalistów tych towarów lub usług;

2)informacji o ilości wyprodukowanych, wytworzonych, wysłanych, otrzymanych lub zamówionych towarów lub świadczonych usług, jak również cenach otrzymanych w zamian za towary lub usługi;

3)w szczególnie uzasadnionych okolicznościach innych informacji, które są niezbędne do wykazania wysokości roszczenia.

O dalszych szczegółach procedury w sprawach własności intelektualnej odnoszących się także do procesowego żądania informacji, pisaliśmy w tutaj.

2. informacja weryfikująca:

Prawo do informacji może być tez wykonywane, gdy uzyskanie informacji dotyczy sytuacji innej niż naruszenie np. w celu skontrolowania prawidłowego wykonywania praw własności intelektualnej (Intellectual property – IP) w ramach ustaw regulujących poszczególne prawa wyłączne IP.  Tytułem przykładu można wymienić prawo do informacji o kalkulacji wynagrodzenia z art. 47 prawa autorskiego.

  • prawo twórcy do informacji o kalkulacji wynagrodzenia (art. 47 prawa autorskiego)

Zgodnie z treścią art. 47 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej „uppap”)[6] jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu, twórca ma prawo do otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia wysokości tego wynagrodzenia. Przepis ten przyznaje twórcy uprawnienie, służące do kontrolowania prawidłowości wypłacanego wynagrodzenia przez podmiot korzystający z utworu. Tym samym zapewnia właściwe wykonywanie przez nabywcę autorskich praw majątkowych bądź licencjobiorcę (ich następców prawnych) oraz podmioty korzystające w ramach dozwolonego użytku obowiązku wypłaty wynagrodzenia na rzecz twórcy, o ile wynagrodzenie zależy od wysokości wpływów z korzystania z utworu. Ma on zastosowanie do umów, w których wynagrodzenie zostało określone w sposób procentowy albo mieszany (ryczałtowo-procentowy), choć w tym drugim przypadku dotyczyć będzie wyłącznie części zmiennej wynagrodzenia.

Ustawodawca nie reguluje szczegółowo jaką dokumentację ma prawo uzyskać twórca wskazując jedynie, że może otrzymać wgląd w zakresie niezbędnym do określenia wysokości wynagrodzenia. W doktrynie i orzecznictwie sądowym wskazuje się na kolizję między uprawnieniami wynikającymi z normy zawartej w art. 47 upapp a prawem do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa. Informacje i dokumenty odnoszące się do wysokości wpływów z tytułu korzystania z utworu stanowią bowiem bez wątpienia element objęty tajemnicą przedsiębiorstwa. W doktrynie wskazuje się, że pierwszym krokiem powinno być ustalenie, od czego zależy wynagrodzenie twórcy i jakie dane są rzeczywiście potrzebne do jego obliczenia[7]. Podkreśla się, że chodzi o te dane, które są podstawą wyliczenia wpływów z eksploatacji utworu, m.in. liczby wydanych i sprzedanych egzemplarzy, liczby sprzedanych biletów, liczby wejść na stronę internetową, na której jest umieszczony utwór[8].

Jak wskazał w wyroku z dnia 22 marca 2016 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie[9] „Zakres możliwych do żądania informacji został w ustawie określony jedynie funkcjonalnie jako informacje mające istotne znaczenie dla określenia wysokości wynagrodzenia. Tak szerokie ujęcie wymaga racjonalizacji w drodze wykładni, ponieważ przyznane w celu ochrony autora uprawnienie stwarza zagrożenie dla uzasadnionych i zasługujących na ochronę interesów drugiej strony umowy. Informacje, których można żądać na podstawie art. 47 wyżej wymienione ustawy, a także oczywiście dokumentacja, mogą w szczególności stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”.

Podobne stanowisko przedstawił Sąd Apelacyjny w Warszawie, który uznał, iż zakres informacji oraz dokumentacji, z uwagi na wgląd w tajemnicę przedsiębiorstwa osoby zobowiązanej, powinien być ograniczony jedynie do udostępnienia danych istotnych oraz niezbędnych dla wyliczenia wynagrodzenia. Zdaniem Sądu z tego względu przepis art. 47 upapp powinien być wykładany ściśle, zatem dla weryfikacji otrzymanego wynagrodzenia wystarczające są informacje pozwalające na potwierdzenie otrzymanych rozliczeń tj. daty sprzedaży oraz cena, natomiast dane dotyczące osoby kontrahenta wykraczają poza zakres niezbędny, o których mowa w art. 47 upapp. Zdaniem Sądu wgląd w całą dokumentacje dotyczącą umów, w tym podmiotów zawierających umowę wykracza poza granicę niezbędności zakreśloną art. 47 upapp[10].

Zdecydowanie przeważający tak w orzecznictwie jak i w doktrynie jest pogląd, zgodnie z którym twórca ma prawo do informacji i wglądu w dokumentację z poszanowaniem tajemnicy przedsiębiorstwa jaka zobowiązuje nabywcę praw. Cel, którego realizacji ma służyć przepis art. 47 upapp oraz fakt, że realizacja roszczenia informacyjnego może prowadzić do istotnej ingerencji w sferę objętą tajemnicą przedsiębiorstwa nabywcy, wskazują na zasadność takiej interpretacji. W przypadku uzależnienia wysokości wynagrodzenia od przychodów nabywcy, twórca może żądać jedynie przekazania mu informacji pozwalających na ustalenie wpływów z eksploatacji dzieła, natomiast w sytuacji, gdy wysokość wynagrodzenia zależy od jego dochodów – również danych pozwalających na ustalenie wysokości poniesionych przez niego kosztów. Do dokumentacji mającej istotne znaczenie dla określenia wysokości wynagrodzenia można zaliczyć również faktury, umowy cywilnoprawne i in. Można podzielić pogląd K. Włodarskiej-Dziurzyńskiej, iż nie wydaje się, aby art. 47 upapp przyznawał twórcy prawo dostępu do treści wszystkich tego rodzaju dokumentów. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że możliwość wglądu do dokumentacji nabywcy została przyznana twórcy “w niezbędnym zakresie”. Co do zasady, za wystarczające należy uznać więc przedstawienie twórcy ksiąg handlowych i żądania w kwestii udostępnienia mu innych dokumentów księgowych wykraczałyby już poza “niezbędny zakres”, o którym mowa w przepisie.[11] Jak wskazuje A. Michalak[12] za Sądem Apelacyjnym w Białymstoku[13], wgląd w dokumentację oznacza, że pozwany nie musi dostarczać powodowi kopii dokumentacji, lecz może spełnić swoje świadczenie poprzez udostępnienie dokumentacji do wglądu (przejrzenia) w siedzibie swojej firmy.

Można zgodzić się z poglądem prezentowanym przez A. Michalaka[14], iż ograniczenie zakresu informacji uzyskiwanej na podstawie art. 47 upapp należy rozumieć w duchu ochrony twórcy, tzn. w następujący sposób: wydaniu podlega dokumentacja mogąca przyczynić się do ustalenia wysokości wynagrodzenia danego twórcy, zatem będą to faktury czy raporty sprzedażowe dotyczącego konkretnego twórcy, natomiast nie podlegają wydaniu dokumenty niemające związku z wynagrodzeniem twórcy, np. dane sprzedażowe innych utworów. Wniosek ten jest uprawniony w świetle przywołanego uprzednio wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 22 marca 2016 r. zgodnie z którym “art. 47 ustawy o prawie autorskim służy dla określenia wysokości wynagrodzenia należnego autorowi, nie zaś do zdobywania informacji, służących opracowaniu strategii co do dalszych losów książek w ramach planów ich dalszego wydawania”.

3. informacja uzupełniająca:

Najczęściej prawo do udzielenia wyjaśnień czy dalszych informacji, przekazanie doświadczeń czy potrzebnych danych jest uregulowane w umowie. Jest jednak w prawie własności przemysłowej przepis, który reguluje pozyskanie uzupełniającej informacji gdy umowa nie reguluje tych kwestii. 

  • prawo licencjobiorcy do udzielenia informacji potrzebnych do korzystania z rozwiązania (art. 77 prawa własności przemysłowej)

Jeżeli umowa licencyjna nie stanowi inaczej, licencjodawca jest obowiązany do przekazania licencjobiorcy wszystkich posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy licencyjnej informacji i doświadczeń technicznych potrzebnych do korzystania z wynalazku. Przepis ten służy zabezpieczeniu interesów licencjobiorcy, który po podpisaniu licencji powinien móc uczynić użytek z wynalazku będącego przedmiotem licencji. Licencjodawca jest zobowiązany do przekazania wszystkich posiadanych przez niego w chwili zawarcia umowy licencyjnej informacji i doświadczeń technicznych potrzebnych do korzystania z wynalazku. Strony mogą oczywiście zawrzeć odmienne postanowienia w umowie licencyjnej.[15]

Informacje, których może domagać się licencjobiorca obejmują wiadomości wykraczające poza to, co zgodnie z przepisami prawa własności przemysłowej uprawniony musi ujawnić w opisie wynalazku, podczas zgłoszenia do urzędu patentowego. Przepis jednak jest na tyle ogólny, że powstaje pytanie jak należy rozumieć „niezwłocznie” udzielenie informacji. Zapewne licencjobiorca nie może wymagać natychmiastowego spełnienia świadczenia, zwłaszcza, gdy jego realizacja będzie wymagać poczynienia przez licencjodawcę przygotowań do przekazania informacji. Inną kwestią jest forma, w jakiej powinno dojść do udzielenia informacji. Komentarzy[16] podkreślają, że licencjobiorca ma prawo oczekiwać, iż informacje zostaną przedstawione w formie umożliwiającej mu zapoznanie się z nimi za pośrednictwem nośnika. Co jednak w sytuacji, gdy ze sporządzeniem nośnika połączone byłby koszty, które licencjodawca musiałby ponieść w celu realizacji obowiązku? Czy może żądać ich zwrotu od licencjobiorcy? Przepis nie zawiera odpowiedzi na to pytanie. Podobnie jak i inną postać udzielenia informacji przez jej bezpośrednie przekazanie, np. przeprowadzenie szkolenia załogi licencjobiorcy, czy też świadczenia przez licencjodawcę pomocy technicznej[17]  Podkreśla się także[18], że licencjobiorca ma prawo żądać przekazania mu informacji, nawet gdy licencjodawca utrzymuje je w sekrecie. Jednak ze względu na interes licencjodawcy, tkwiący w potrzebie ochrony poufnych informacji, można zastosować konstrukcję opcji, a więc prawa do nawiązania przez licencjobiorcę kolejnego stosunku prawnego, na podstawie którego licencjodawca przekaże mu poufne know-how. W takim przypadku strony powinny uregulować w umowie know-how kwestie związane z zachowaniem w poufności przez licencjobiorcę przekazywanych informacji i doświadczeń, a także zagadnienie ewentualnej opłaty za świadczenie tych informacji na rzecz licencjobiorcy. Jeśli potrzebujesz takiej umowy możesz sięgnąć po nasz wzór.

4. informacja poufna:

Warto też wspomnieć o regulacji utajniającej informację.

  • prawo zachowania tajemnicy źródeł informacji (art. 84 prawa autorskiego)

Twórca, a wydawca lub producent na żądanie twórcy, mają obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nieujawniania związanych z tym dokumentów. Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.

  • tajny wynalazek (art.  57 Prawa własności przemysłowej)

Wynalazkiem tajnym jest wynalazek stanowiący informację niejawną, której nadano klauzule: “ściśle tajne”, “tajne”, “poufne” lub “zastrzeżone”. O tajności wynalazku dotyczącego obronności lub bezpieczeństwa Państwa postanawiają, odpowiednio, Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych lub Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. To wlasnie tym osobom Urząd Patentowy, wykazy zgłoszonych wynalazków mogących dotyczyć obronności albo bezpieczeństwa Państwa. W okresie, w jakim zgłoszony wynalazek pozostaje tajny, Urząd Patentowy nie rozpatruje tego zgłoszenia. Prawo do uzyskania patentu na wynalazek tajny zgłoszony w Urzędzie Patentowym w celu zastrzeżenia pierwszeństwa przechodzi, za odszkodowaniem, na Skarb Państwa. Wysokość odszkodowania, określa się według wartości rynkowej wynalazku. Wypłaca się je jednorazowo lub w częściach co roku, jednak nie dłużej niż przez 5 lat. Jeżeli strony nie uzgodniły wysokości i warunków wypłaty odszkodowania, odszkodowanie to „narzucane” jest przez wcześniej wskazanych urzędników. Te same osoby decydują o tym, że wynalazek przestał być wynalazkiem tajnym i wówczas, Urząd Patentowy wszczyna albo wznawia postępowanie o udzielenie patentu, jeżeli nie upłynął jeszcze okres 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku.

  • poufność zgłoszenia wzoru przemysłowego (art.  113 Prawa własności przemysłowej)

W okresie poprzedzającym rejestrację wzoru przemysłowego Urząd Patentowy bez zgody zgłaszającego nie udziela osobom nieuprawnionym informacji o zgłoszeniu.

  • ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (art. 11 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)

Czynem nieuczciwej konkurencji jest ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. Zgodnie z definicją zawartą w tym artykule “Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.”

pozyskanie tych informacji stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i wynika z nieuprawnionego dostępu, przywłaszczenia, kopiowania dokumentów, przedmiotów, materiałów, substancji, plików elektronicznych obejmujących te informacje lub umożliwiających wnioskowanie o ich treści

    • wykorzystanie lub ujawnienie tych informacji stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, gdy następuje bez zgody uprawnionego do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi i narusza obowiązek ograniczenia ich wykorzystywania lub ujawniania wynikający z ustawy, czynności prawnej lub z innego aktu albo gdy zostało dokonane przez osobę, która pozyskała te informacje, dokonując czynu nieuczciwej konkurencji
    • ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie tych informacji stanowi czyn nieuczciwej konkurencji także wówczas, gdy w chwili ich ujawnienia, wykorzystania lub pozyskania osoba wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła wiedzieć, że informacje zostały pozyskane bezpośrednio lub pośrednio od tego, kto wykorzystał lub ujawnił je w okolicznościach określonych
    • wykorzystywanie tych informacji polegające na produkowaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu, a także przywozie, wywozie i przechowywaniu w tych celach towarów stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli osoba dokonująca wskazanej czynności wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła wiedzieć o tym, że właściwości towarów, w tym estetyczne lub funkcjonalne, proces ich wytwarzania lub zbywania zostały w znacznym stopniu ukształtowane w następstwie czynu nieuczciwej konkurencji

Nie będzie naruszeniem powyższych przepisów

    • pozyskanie informacji, jeżeli nastąpiło w wyniku niezależnego odkrycia lub wytworzenia albo obserwacji, badania, rozłożenia na części, testowania przedmiotu dostępnego publicznie lub posiadanego zgodnie z prawem przez osobę, która pozyskała informacje i której uprawnienie do pozyskania informacji nie było ograniczone w chwili ich pozyskania
    • ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie informacji, gdy nastąpiło w celu ochrony uzasadnionego interesu chronionego prawem, w ramach korzystania ze swobody wypowiedzi lub w celu ujawnienia nieprawidłowości, uchybienia, działania z naruszeniem prawa dla ochrony interesu publicznego, lub gdy ujawnienie tych informacji wobec przedstawicieli pracowników w związku z pełnieniem przez nich funkcji na podstawie przepisów prawa było niezbędne dla prawidłowego wykonywania tych funkcji

5. informacja jawna:

Jawność informacji została zapewniona przez dostęp do rejestrów i oficjalnych publikatorów.

  • publikatory Urzędu Patentowego RP

Zgodnie z art. 233(1) ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 324) (czyli “pwp“) oficjalnym publikatorem Urzędu Patentowego RP, jest „Biuletyn Urzędu Patentowego” (BUP). Publikuje się w nim informacje o:

    • zgłoszeniu wynalazku, wzoru użytkowego i znaku towarowego oraz
    • wyznaczeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ochrony międzynarodowego znaku towarowego.

Ogłoszenie w BUP informacji o zgłoszeniu wynalazku lub wzoru użytkowego ma wpływ na możliwość zapoznawania się przez osoby trzecie z opisem zgłoszeniowym wynalazku lub wzoru użytkowego i zgłaszanie uwag co do istnienia okoliczności uniemożliwiających udzielenie patentu na wynalazek czy prawa ochronnego na wzór użytkowy stosownie do art. 44 ust. 1 pwp i odpowiednio art. 100 pwp.

Dlaczego ważna jest informacja z Biuletynu? Ponieważ sprzeciw na tych podstawach może zostać wniesiony w ciągu 3 miesięcy od publikacji w BUP informacji o zgłoszeniu znaku towarowego.

  • informacja o zajęciu patentu (art.  67 prawa własności przemysłowej)

Urząd Patentowy, na wniosek właściwego organu, dokonuje wpisu w rejestrze patentowym informacji o zajęciu patentu

  • informacja o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku (art.  80 prawa własności przemysłowej)

Uprawniony z patentu może złożyć w Urzędzie Patentowym oświadczenie o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z jego wynalazku (licencja otwarta). Oświadczenie takie nie może zostać odwołane ani zmienione. Informacja o złożeniu oświadczenia podlega wpisowi do rejestru patentowego. W razie złożenia oświadczenia o gotowości udzielenia licencji otwartej, opłaty okresowe za ochronę wynalazku zmniejsza się o połowę. Przepis ten stosuje się również do jednorazowej opłaty za ochronę lub do pierwszej opłaty okresowej, jeżeli ta zmniejszona opłata wpłynie wraz z oświadczeniem najpóźniej w wyznaczonym terminie.

  • ujawnienie informacji o zgłoszeniu znaku towarowego (art.  1461 Prawa własności przemysłowej)

Urząd Patentowy ogłasza w “Biuletynie Urzędu Patentowego” o zgłoszeniu znaku towarowego, co do którego nie stwierdzono braku warunków wymaganych do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy co do którego zachodzą bezwzględne przeszkody rejestracyjne. Przed ogłoszeniem tym w terminie 2 miesięcy od daty zgłoszenia, Urząd Patentowy ujawnia informacje o znaku towarowym, dacie pierwszeństwa, dacie i numerze zgłoszenia, wykazie towarów i usług, imieniu i nazwisku lub nazwie zgłaszającego, jego miejscu zamieszkania lub siedzibie oraz kodzie kraju. Ujawnienie informacji o zgłoszeniu znaku służy temu aby osoby trzecie mogły zgłaszać uwagi co do istnienia bezwzględnych przeszkód rejestracyjnych.

  • ujawnienie informacji o wyznaczeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej międzynarodowego znaku towarowego (art.  1521a Prawa własności przemysłowej)

Urząd Patentowy po otrzymaniu z Biura Międzynarodowego informacji o wyznaczeniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej międzynarodowego znaku towarowego, niezwłocznie dokonuje ogłoszenia o tym wyznaczeniu w “Biuletynie Urzędu Patentowego”. Ujawnienie to daje osobom trzecim możliwość zgłaszania uwagi co do istnienia bezwzględnych przeszkód rejestracyjnych.

Ten wpis będziemy uzupełniać o inne regulacje w zakresie pozyskiwania informacji. Zatem drodzy Czytelnicy spodziewajcie się więcej informacji…  😉 niecierpliwych zapraszamy do kontaktu

Photo by Mark Decile on Unsplash
[1] Badanie jest kontynuacją pierwszej edycji zestawienia wskaźników dotyczących własności intelektualnej i młodych ludzi z 2016 r. Jest ono szczególnie ukierunkowane na zrozumienie, które czynniki motywujące i bariery są najsilniejsze w przypadku nabywania treści cyfrowych przez internet lub zakupu towarów fizycznych, oferowanych legalnie i nielegalnie. W badaniu z 2019 r. wśród młodych ludzi (w wieku 15-24 lat) w 28 państwach członkowskich UE (UE-28) przeprowadzony został ten sam sondaż internetowy, co w 2016 r., aby uwypuklić podobieństwa i różnice między ówczesnym okresem a chwilą obecną.
[2] Umowa międzynarodowa Wielostronna z dnia 15 kwietnia 1994 r. w sprawie Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej. Marakesz.1994.04.15 (Dz. U. UE. L. z 1994 r. Nr 336, str. 214 z późn. zm.).
[3] https://www.edukacjaprawnicza.pl/diabelskie-prawo/
[4] VII SA/WA 2280/14, Legalis.
[5] J. Błeszyński, w: System PrPryw, t. 13, 2007, s. 585.
[6] t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 z późn. zm
[7] por. T. Targosz, w: Prawo autorskie i prawa pokrewne, red. D. Flisak, s. 697.
[8] J. Szyjewska-Bagińska, w: Komentarz 2016, red. E. Ferenc-Szydełko, kom. do art. 47, Nb 3.
[9] sygn. akt I ACa 1742/15.
[10] Tak w: Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 11 maja 2007 r. I ACa 1145/06.
[11] K. Włodarska-Dziurzyńska, 5.4. Uprawnienia informacyjne twórcy oraz prawo wglądu do dokumentacji [w:] K. Włodarska-Dziurzyńska, T. Targosz, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, T. Targosz, Warszawa 2010.
[12] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz Warszawa 2019, pod red. dr Arkadiusza Michalaka. https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mjxw62zogi3damrtgm4tmojoobqxalruhe3dcmzvhazq#tabs-metrical-info
[13] Postanowienie SA w Białymstoku z 16.2.2017 r., I ACz 1265/16, niepubl
[14] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz Warszawa 2019, pod red. dr Arkadiusza Michalaka. https://sip.legalis.pl/document-view.seam?documentId=mjxw62zogi3damrtgm4tmojoobqxalruhe3dcmzvhazq#tabs-metrical-info
[15] M. Kondrat [w:] H. Fedorowicz, M. Jezierska-Zięba, A. Przytuła, J. Stefańczyk-Kaczmarzyk, M. Kondrat, Prawa własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2021, art. 77.
[16] A. Niewęgłowski [w:] T. Demendecki, J. Sitko, J. Szczotka, G. Tylec, A. Niewęgłowski, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2015, art. 77.
[17] S. Sołtysiński System prawa własności intelektualnej, t. 3, s. 460
[18] A. Niewęgłowski [w:] T. Demendecki, J. Sitko, J. Szczotka, G. Tylec, A. Niewęgłowski, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2015, art. 77.
Udostępnij