Liść marihuany znakiem towarowym? Sąd Unii Europejskiej stwierdził, że nie jest dopuszczalne zarejestrowanie znaku towarowego odnoszącego się do liścia konopi indyjskiej. W ocenie Sądu liczy się fakt, że liście cannabis przyciągają uwagę niewyrobionych konsumentów, którzy wiedzą, że marihuana jest substancją odurzającą zakazaną w wielu państwach Unii Europejskiej co wystarczy do uznania, że ochrona takiego znaku towarowego byłaby sprzeczna z porządkiem publiczny[1]. Sprawa dotyczyła znaku CANNABIS STORE AMSTERDAM z grafiką liścia.
Sprzeczności z porządkiem publicznym nie dopatrzył się Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej rejestrując jako znak graficzny słynny obraz Jana Vermeera “Dziewczyna z perłą” pod numerem EUTM-011363645 z pierwszeństwem od 21 listopada 2012 r. dla towarów w klasie 31 (świeże warzywa i owoce).
Kilka miesięcy wcześniej los taki przypadł „Mleczarce” (EUTM-010625143)
Pod numerem EUTM-016613903 z datą pierwszeństwa od 18 kwietnia 2017 r. zarejestrowano „Straż nocna” Rembrandta dla towarów w klasie 01 w postaci strontu (metal).
Po jakie jeszcze inne zaskakujące elementy graficzne sięgną podmioty? Jakie są zasady i wytyczne dotyczące graficznych znaków towarowych? Czy inne graficzne przedstawienia roślin mogą być niedozwolone? Czy wszystkie słynne obrazy trafią do rejestru znaków, do specjalnie dla nich utworzonej odrębnej sekcji (22.05.01) w klasyfikacji wiedeńskiej? Zacznijmy od początku.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk.
W tym wpisie skupimy się na omówieniu znaków towarowych graficznych.
Znak towarowy graficzny to znak, w którym zastosowano niestandardowe znaki, stylizację lub układ, cechę graficzną lub kolor, na przykład znaki, które składają się wyłącznie z elementów graficznych.
Poniżej znajdują się przykłady znanych znaków graficznych:
Wydawać by się mogło, że w przypadku znaków graficznych trudno mówić o braku odróżniającego charakteru i opisowości takich znaków, jednakże istnieje szereg grup grafik, które nie mogłyby zostać zarejestrowane jako znaki towarowe.
Spis treści
Proste elementy graficzne
Proste elementy geometryczne, takie jak koła, linie, prostokąty lub pięciokąty nie są w stanie przekazać żadnych wiadomości, które konsumenci mogliby zapamiętać, i w związku z tym nie są postrzegane przez nich jako znak towarowy.
Przykłady znaków towarowych, dla których wydano decyzje odmowne:
Oznaczenie |
Towary i Usługi |
Uzasadnienie |
|
|
Klasa 33 |
Oznaczenie składa się wyłącznie z prostej figury geometrycznej – zwykłego pięciokąta. |
|
|
Klasy 9, 14, 16, 18, 21, 24, 25, 28, 35-39, 41-45 |
Oznaczenie będzie postrzegane jako niezmiernie prosty kształt geometryczny, w zasadzie jako równoległobok. |
|
|
Klasy 14,18, 25 |
Oznaczenie nie zawiera żadnych elementów, które właściwy i uważny krąg odbiorców mógłby szybko i łatwo zapamiętać. Będzie ono postrzegane jedynie jako element dekoracyjny. |
|
|
Klasa 9 |
Oznaczenie składa się z prostego trójkąta równobocznego. Odwrócone położenie i czerwony kontur trójkąta nie przyczyniają się do nadania oznaczeniu charakteru odróżniającego. Ogólnie oznaczenie nie wykracza poza nieskomplikowany kształt geometryczny i faktycznie nie jest w stanie przekazywać treści typowych dla znaku towarowego. |
|
|
Klasy 3, 18, 24, 43, 44 |
Na oznaczenie składa się jedynie prosta figura geometryczna w kolorze zielonym. Kolor ten jest powszechnie i szeroko stosowany w reklamie oraz marketingu towarów i usług ze względu na jego atrakcyjność, ale przy tym nie wyraża żadnej konkretnej treści. |
|
|
Klasy 35, 41 |
Jest to proste powtórzenie dwóch zwykłych trójkątów bez kreatywnego rozmieszczenia. |
Przykład zaakceptowanego znaku towarowego
|
|
Klasy 35, 41 |
Oznaczenie sprawia wrażenie nakładających się na siebie trójkątów, ale w rzeczywistości jest to tylko iluzja utworzona przez jedną linię. Nie jest to proste zestawienie podstawowych kształtów, ale kreatywny układ linii wywierający odróżniające, całościowe wrażenie. |
Forma towaru lub opakowania
W niektórych przypadkach element graficzny stanowi przedstawienie towarów i usług, których znak towarowy jest chroniony. Zasadniczo wspomniane przedstawienie uznaje się za opisowe lub pozbawione charakteru odróżniającego, jeżeli jest to rzeczywiste przedstawienie towarów i usług lub jeśli składa się ono z symbolicznego/stylizowanego przedstawienia towarów lub usług, które nie odbiega znacząco od powszechnie wykorzystywanego przedstawienia tych towarów i usług.
W innych przypadkach element graficzny może nie stanowić przedstawienia towarów i usług, ale może nadal mieć bezpośredni związek z właściwościami towarów i usług. W takich przypadkach oznaczenie będzie uważane za pozbawione charakteru odróżniającego, chyba że będzie w wystarczającym stopniu stylizowane.
Poniższe znaki zostały uznane za nieposiadające charakteru odróżniającego:
dla wina
dla produktów mlecznych
dla usługi parkingu z podzielonym czasem płatności
dla ram, w szczególności ramy do obrazów; uchwytów do obrazów, uchwytów do obrazów bez ram
Symbole typograficzne
Symbole typograficzne, takie jak kropka, przecinek, średnik, cudzysłów lub wykrzyknik, nie będą postrzegane przez odbiorców jako oznaczenie pochodzenia. Konsumenci postrzegają je jako oznaczenia służące przyciągnięciu ich uwagi, ale nie jako oznaczenia, które wskazują na pochodzenie handlowe. Podobne uzasadnienie ma zastosowanie do powszechnych symboli waluty, takich jak €, £, $; w zależności od danych towarów oznaczenia te informują konsumentów jedynie o tym, że produkt lub usługa jest przedmiotem obrotu w danej walucie.
Przykłady znaków towarowych, dla których wydano decyzje odmowne
Oznaczenie |
Towary I Usługi |
Uzasadnienie |
|
|
Klasy 14, 18 i 25 |
Znak towarowy nie ma niezbędnego charakteru odróżniającego. Oznaczenie składa się wyłącznie ze znaku interpunkcyjnego, który nie ma żadnych dodatkowych specjalnych cech od razu widocznych dla klientów; ponadto jest to powszechne oznaczenie, używane w handlu lub w reklamie. |
|
|
Klasy 29, 30, 31 i 32 |
Zgłoszone oznaczenie zostało odrzucone, ponieważ w przypadku towarów, których znak towarowy jest chroniony (artykułów spożywczych i napojów), procenty są szczególnie ważne w odniesieniu do ceny. Symbol procentu wyraźnie wskazuje np. na korzystny stosunek kosztów do korzyści, ponieważ cena została obniżona o określoną wartość procentową w stosunku do normalnej ceny. Taki znak procentu umieszczony w czerwonym kole jest również często używany w związku z wyprzedażami sezonowymi, ofertami specjalnymi, wyprzedażami. Odbiorca postrzega to oznaczenie jedynie jako piktogram przekazujący informację, że towary, dla których znak towarowy jest chroniony, są sprzedawane po obniżonej cenie. |
Piktogramy
Piktogramy to podstawowe i uproszczone znaki i symbole, którym można przypisać wyłącznie wartość informacyjną i instruktażową w odniesieniu do przedmiotowych towarów lub usług. Przykładami mogą tu być oznaczenia, które wskazują na sposób użycia towaru lub skorzystania z usługi (np. rysunek telefonu w połączeniu z usługą dostawy pizzy) lub które zwięźle ujmują powszechnie zrozumiały komunikat (np. nóż i widelec w odniesieniu do usług zaopatrzenia w żywność).
Powszechnie stosowane piktogramy, na przykład biała litera „P” na niebieskim tle w celu oznaczenia miejsca parkingowego lub rysunek lodów w celu oznaczenia, że w pobliżu sprzedaje się lody, nie mają charakteru odróżniającego w odniesieniu do towarów lub usług, dla których są stosowane.
Przykłady znaków towarowych, dla których wydano decyzje odmowne
Biorąc pod uwagę rodzaj towarów i usług należących do klas 9, 35, 36, 38 i 42 (np. bankomatów, usług bankowych), których dotyczy zgłoszenie, krąg odbiorców będzie traktować znak jako praktyczne wskazówki lub jako strzałki kierunkowe pokazujące, w którym miejscu należy włożyć do urządzenia kartę magnetyczną. Zestawienie trójkątów z innymi elementami znaku towarowego sprawia, że właściwy krąg odbiorców będzie postrzegać je jako strzałki kierunkowe. Konsumenci widują tego typu informacje praktyczne na co dzień w różnych miejscach, takich jak banki, supermarkety, dworce, lotniska, parkingi, budki telefoniczne itp.
Odmówiono rejestracji powyższego oznaczenia, ponieważ jest identyczne z główną częścią międzynarodowego symbolu bezpieczeństwa, określanego jako „symbol wysokiego napięcia” lub „Uwaga, nie dotykać!”. Znak, którego dotyczy zgłoszenie, w trójkącie oznaczającym symbol niebezpieczeństwa, określono oficjalnie w normie ISO 3864 jako standardowy symbol wysokiego napięcia.
Odmówiono rejestracji towarów w klasie 9.
Ogólnie wiadomo, że jest dostępnych dużo różnych aplikacji oprogramowania na telefony komórkowe, laptopy konwertowalne, standardowe komputery lub inne cyfrowe urządzenia elektroniczne oraz że takie aplikacje, kiedy już zostaną zainstalowane, często mają swój symbol (ikonę), dzięki której aplikacja jest łatwo dostępna dla użytkownika. Takie symbole mogą być zaprojektowane na różne sposoby, od prostego obrazka zegara, aparatu lub książki, które będą symbolizować charakter aplikacji oprogramowania, do uznaniowego symbolu lub znaku towarowego, który sam w sobie nie ujawnia żadnych informacji o tym, do czego służy oprogramowanie.
Ujęcie sylwetki osoby na kwadratowym tle jest naturalnym sposobem projektowania ikon, które, kiedy są używane na telefonach komórkowych, laptopach konwertowalnych, standardowych komputerach lub innych cyfrowych urządzeniach elektronicznych, będą postrzegane jako oznaczające aplikację do zarządzania informacjami dotyczącymi kontaktów, np. numerami telefonów lub adresami.
Odmówiono rejestracji towarów w klasie 9 i usług w klasie 38.
System poczty elektronicznej działający na komputerze lub urządzeniu przenośnym (np. tablecie lub telefonie komórkowym) wymaga stosowania „ikon” do przedstawiania obecnego stanu aplikacji lub działania. Nie ma bardziej odpowiedniej „ikony” – która jest niczym więcej, jak małym graficznym przedstawieniem programu lub pliku – reprezentującej wiadomość elektroniczną niż koperta. „Ptaszek” wskazuje, że dana rzecz została wykonana prawidłowo lub że coś zostało sprawdzone. Dobrze wiadomo, jak wyglądają ikony tego typu.
Odmówiono rejestracji towarów w klasie 9.
Ogół społeczeństwa zetknie się z tym symbolem wykorzystywanym jako piktogram na telefonie komórkowym, komputerze, tablecie lub podobnym urządzeniu, do wskazania dostępu do programu lub aplikacji, która pozwala użytkownikowi robić notatki lub wpisywać tekst. Niektóre z tych aplikacji przekształcają pismo odręczne w maszynopis.
Przykłady zaakceptowanych znaków towarowych:
Zaakceptowane w odniesieniu do towarów w klasach 9 i 43.
Oświadczenie nie ma bezpośredniego, wyraźnego znaczenia w odniesieniu do danych towarów i usług.
Etykiety
Oznaczenie graficzne może składać się z kształtów, wzorów i figur, które będą postrzegane przez właściwy krąg odbiorców jako etykiety pozbawione charakteru odróżniającego. W tym przypadku podstawa odmowy polega na tym, że takie elementy graficzne nie są w stanie zapaść konsumentowi w pamięć, ponieważ są one zbyt proste lub powszechnie stosowane w kontekście danych towarów lub usług, o których ochronę się występuje.
Zobacz poniższe przykłady:
Oznaczenie |
Uzasadnienie |
|
Przedmiotowy znak jest „pozbawiony charakteru odróżniającego” i został odrzucony na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) RZTUE, ponieważ w kontekście etykiet samoprzylepnych jest tak banalny i zwyczajny, jak to tylko możliwe. Oznaczenie mówi wiele o charakterze towarów, natomiast bardzo mało, jeśli w ogóle, o tożsamości producenta (pkt 11). |
|
Odmówiono rejestracji znaku, gdyż jego podstawowy kształt połączony jedynie z jasnym kolorem żółtym nie może – ani wśród specjalistów, ani wśród ogółu odbiorców – posłużyć do odróżniania towarów, dla których wniesiono o rejestrację znaku towarowego, jako pochodzących z określonego przedsiębiorstwa. Kolor żółty może być w tym przypadku traktowany jako dekoracja towaru, jak również próba przyciągnięcia uwagi do towaru, jednak bez podania konkretnych informacji ani dokładnych danych na temat pochodzenia handlowego towarów. Ponadto, jak ogólnie wiadomo, jasny kolor żółty jest powszechnie wykorzystywany w związku z szeroką gamą produktów z uwagi na jego aspekt funkcjonalny, m.in. dla poprawy widoczności przedmiotów, podkreślenia lub ostrzegania. Z tych powodów, odpowiedni odbiorcy nie rozpoznają tego koloru jako znaku towarowego, ale będą postrzegać go jako ostrzeżenie lub dekorację. |
W podobny sposób odrzucono poniższe znaki.
|
|
|
W poprzednich trzech przypadkach zarówno kolor, jak i kształt etykiet były dość powszechne. To samo odnosi się do stylizowanego przedstawienia owoców w ostatnim z trzech przypadków. Ponadto wspomniany element graficzny przedstawia składniki niektórych towarów objętych zgłoszeniem, np. soków owocowych, lub przynajmniej jawnie do nich nawiązuje.
O zasadach rejestracji znaków towarowych możesz przeczytać w wytycznych Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), w wytycznych Prezesa Urzędu Patentowego RP oraz w komunikatach dotyczących znaków towarowych w ramach programu konwergencji. Potrzebujesz pomocy w praktycznym zastosowaniu wytycznych ponieważ chcesz dokonać zgłoszenia swojego znaku towarowego? Skorzystaj z naszej usługi zgłoszenia znaku do urzędu patentowego albo skontaktuj się z nami.
[1] wyrok Sądu EU z 12 grudnia 2019 r. w/s Santa Conte vs. EUIPO, T-683/18
Photo by Matthew Brodeur on Unsplash
