Pomimo, iż I kwartał 2022 r. dobiega końca, nadal oczekujemy na przyjęcie nowego projektu ustawy – Prawo własności przemysłowej (pwp). Na ten moment treść projektu jest jeszcze niedostępna, ale zgodnie z informacjami udostępnionymi w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów[1] można przyjąć, że zmiany są konieczne ze względu na harmonizację naszego prawa z unijnymi regulacjami. Wprowadzenie zmian wynika z potrzeby dostosowania praw własności intelektualnej do szybko zmieniającej się rzeczywistości. Projektodawcy słusznie wskazują, że prawo własności przemysłowej to jedno z najistotniejszych narzędzi wspierających działalność innowacyjną, a zapewnienie efektywnego i optymalnego korzystania z systemu ochrony własności przemysłowej stanowi bardzo istotną motywację do podejmowania tego rodzaju działalności.

Zmiany zapowiada także Komisja Europejska uzasadniając je potrzebą wspierania odbudowy gospodarczej UE. Celem zmian ma być zachęcanie i promowanie efektywnego wykorzystanie i wdrażania praw IP, zwłaszcza przez MŚP. Zmiany mają ułatwić dostęp do zasobów chronionych przez IP z jednej strony, z drugiej ustanowić zestaw narzędzi przeciwko podrabianiu przedmiotów chronionych tymi prawami.

Najistotniejsze zmiany w polskim prawie własności przemysłowej obejmują:

Wynalazki

  • wprowadzenie instytucji wstępnego zgłoszenia wynalazku – pozwala zabezpieczyć datę pierwszeństwa (obecnie najczęściej jest to data wpłynięcia zgłoszenia wynalazku do urzędu) dla danego wynalazku i złożyć pełne zgłoszenie w późniejszym terminie; zabezpieczenie daty pierwszeństwa będzie też umożliwiało wcześniejsze ujawnienie wynalazku bez utraty przesłanki nowości;
  • skonsolidowanie przepisów dotyczących patentów w jednej ustawie, tj. uregulowanie w pwp przepisów obecnie znajdujących się w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • skrócenie okresu sporządzenia przez Urząd Patentowy RP obowiązkowego sprawozdania ze stanu techniki z 9 do 6 miesięcy.

Wzory użytkowe

  • zastąpienie systemu badawczego systemem rejestrowym, czyli dokonywanie przez urząd wyłącznie badania formalnego zgłoszenia, bez weryfikacji materialnej wniosku – takie rozwiązanie ma doprowadzić do przyspieszenia rozpatrywania zgłoszeń o ok. 12 miesięcy, przy obecnym 24-miesięcznym okresie natomiast prawdopodobnie spowoduje mnogość „słabych” praw, co możemy obserwować przy prawach z rejestracji wzorów przemysłowych, które podlegają procedurze rejestracyjnej.

 

Wzory przemysłowe

  • zmiana definicji wzoru przemysłowego oraz warunków uzyskania ochrony w ten sposób, aby rozwiązania krajowe były w pełni zharmonizowane z dyrektywą 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów (Dz. Urz. UE L 298 z 28.10.1998, str. 28), a także usystematyzowania przepisów ustawy pwp w zakresie prawa z rejestracji, treści prawa z rejestracji i wyłączeń spod ochrony.

Znaki towarowe

  • podawanie do publicznej wiadomości wszelkich publikacji na etapie zgłoszenia znaku na stronie internetowej Urzędu Patentowego RP;
  • zastąpienie dotychczasowej instytucji sprzeciwu instytucją opozycji;
  • skrócenie okresu na wniesienie opozycji do 2 miesięcy od daty publikacji informacji o zgłoszeniu – obecnie okres na wniesienie sprzeciwu wynosi 3 miesiące;
  • zrezygnowanie z dotychczasowego obligatoryjnego 2-miesięcznego okresu ugodowego dla stron w toku postępowania w sprawie wniesienia opozycji (tzw. cooling-off);
  • zniesienie instytucji wspólnego prawa ochronnego – co oznacza brak konieczności sporządzania regulaminu znaku, ale oczywiście nadal prawo ochronne na znak towarowy będzie mogło przysługiwać kilku podmiotom łącznie.

Oznaczenia geograficzne

  • nowa procedura rejestracji oznaczeń geograficznych dla produktów nierolnych, czyli wyrobów rzemieślniczych – procedura rejestracji oznaczeń geograficznych dla produktów rolnych ma pozostać bez zmian.

Sprawy sporne

  • zmiana sposobu procedowania w spraw w trybie postępowania spornego, wprowadzenie zasady orzekania przez Urząd Patentowy RP na posiedzeniach niejawnych;
  • wprowadzenie możliwości prowadzenia rozprawy przez Urzędem Patentowym RP na odległość (zdalnie) oraz sporządzania protokołu w postaci elektronicznej z rozpraw.

Mediacje (koncyliacje)

  • wprowadzenie możliwości prowadzenia przez strony mediacji, w celu zapewnienia im skutecznego alternatywnego sposobu rozwiązania sporu dostosowanego do przedmiotów własności przemysłowej. Mediacje będą mieć charakter dobrowolny i odbywać się na wniosek stron.

Ochrona know–how i tajemnicy przedsiębiorstwa

  • wprowadzenie depozytu informacji poufnych dotyczącego informacji technicznych i technologicznych celem ułatwienia przeprowadzenia dowodu na okoliczności pierwszeństwa istnienia informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa i na okoliczność przedmiotu tej informacji. Instytucja depozytu ma korespondować z postanowieniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem (Dz.Urz. UE L 157 z 15.62016, str. 1).

Pobieranie opłat za ochronę

  • usystematyzowanie regulacji w zakresie struktury pobierania opłat i prowadzenia rejestrów w celu wyeliminowania wątpliwości co do wysokości i uprawnień do wniesienia opłat;
  • konsolidację opłat i rezygnację z obowiązującego wydawania decyzji warunkowych o udzieleniu prawa wyłącznego (pod warunkiem uiszczenia opłaty za ochronę);
  • obniżenie wysokości opłat dla podmiotów dokonujących wielu zgłoszeń – wprowadzenie rozwiązania uprawniającego do obniżenia każdej opłaty o 30%, jeżeli uprawniony w okresie 3 miesięcy dokona zgłoszenia co najmniej  trzech różnych przedmiotów własności przemysłowej. Oznacza to większe wsparcie dla innowatorów, którzy są na etapie budowy swojego portfolio praw własności intelektualnej i zmierzają do ich komercjalizacji.

Zmiany w zakresie ochrony IP nie dotyczą wyłącznie krajowych regulacji. Zgodnie z Planem działania w zakresie własności intelektualnej (Intellectual property action plan implementation[2]) Komisji Europejskiej, działania takie wspierają odbudowę gospodarczą UE[3]. Do przewidzianych w Planie Komisji Europejskiej działań należą te uwzględniające:

Dodatkowe świadectwa ochronne

  • wprowadzenie tzw. „zwolnienia dotyczącego produkcji” umożliwiającego podmiotom z siedzibą w UE wytwarzanie wersji generycznej lub biopodobnej leku chronionego dodatkowym prawem ochronnym (SPC) w okresie ochrony, jeśli produkcja będzie wykonywana wyłącznie w celu wywozu leków poza UE, gdzie ochrona wygasła lub nigdy nie istniała.

Oznaczenia geograficzne

  • rozszerzenia ochrony oznaczeń geograficznych na produkty nierolne na szczeblu UE – tzw. wyroby rzemieślnicze i wprowadzenie jednolitego systemu ochrony dla produktów nierolnych[4].

 

Zwalczanie naruszeń IP

  • wzmocnienie roli Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (European Anti-Fraud Office – OLAF) w zakresie przeciwdziałania piractwu oraz fałszerstwu przedmiotów praw IP[5];
  • stworzenie unijnego zestawu narzędzi przeciwko podrabianiu towarów, opierające się m.in. na zgłaszanych praktykach i zasadach opracowywanych w zakresie różnych inicjatyw realizowanych przez przemysł; np. dotyczących współpracy i wymiany danych pomiędzy posiadaczami praw, pośrednikami i organami ścigania;
  • prowadzenie kampanii służących zwalczaniu wprowadzania do obrotu towarów najbardziej szkodliwych dla konsumentów oraz propagowanie świadomości obywateli UE w zakresie cyberbezpieczeństwa[6].

Dodatkowo wspomnieć o unijnych działaniach dotyczących naruszeń praw własności intelektualnej, wynikających z Planu Działań Celnych (Customs Action Plan) na lata 2020-2025 oraz programu celnego (The Customs Programme) przewidzianego na lata 2021-2027, obejmujących:

  • działania powstrzymujące import dóbr naruszających cudze prawa własności intelektualnej, zapewniające lepszy i szybszy przepływ danych oraz informacji pomiędzy organami celnymi różnych państw w celu kontroli podrobionych dóbr;
  • wspieranie organów celnych w ochronie finansowych i gospodarczych interesów Unii oraz prawidłowym poborze podatków – nowy program ma na celu poprawienie efektywności działań administracji celnej z rozrastającym handlem oraz nieznanymi dotąd na taką skalę usługami, jak e-commerce czy blockchain;
  • opracowanie lepszych strategii zarządzania ryzykiem, by pomóc UE w odpowiedzi na zagrożenia bezpieczeństwa oraz na przestępstwa o charakterze transgranicznym, w tym na te odnoszące się do naruszeń IP;[7]
  • wdrożenie elektronicznego systemu kontroli celnej przywozu (ICS2), przewidziane na lata 2021-2024, którego celem jest identyfikacja zagrożeń dla bezpieczeństwa (w tym w dalszej mierze dotyczącego importu dóbr naruszających prawa własności intelektualnej) przewozu towarów na terytorium Unii oraz dostarczanie odpowiednich danych z tego zakresu do ich analizy;
  • badanie wprowadzenia obowiązku sprawozdawczości celnej dla platform e-commerce[8].

Jak widać, nadchodzące zmiany w zakresie prawodawstwa krajowego i unijnego dotyczące praw własności intelektualnej mogą mieć niebagatelne znaczenie dla praktyki jego stosowania, a przede wszystkim – dla zwalczania naruszeń, których nowych i zintensyfikowanych form w obecnych czasach tylko przybywa. Na aprobatę zasługuje fakt, że ustawodawca, zarówno krajowy, jak i unijny, dostrzega ogromną rolę prawa IP oraz zdaje sobie sprawę, że legislacyjna odpowiedź na dynamiczne zmiany to obowiązek w celu zapewnienia egzekwowalności praw wyłącznych. My zaś ze swojej strony zapraszamy do kontaktu i do korzystania z gotowych produktów zapewniających ochronę i pozwalających na zarządzanie prawami IP.  

Photo by Sebastian Herrmann on Unsplash
[1] https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-prawo-wlasnosci-przemyslowej2 [dostęp: 25.03.2022 r.].
[2] https://ec.europa.eu/growth/industry/strategy/intellectual-property/intellectual-property-action-plan-implementation_pl [dostęp: 25.03.2022 r.].
[3] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0760&from=EN [dostęp: 25.03.2022 r.].
[4] https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12778-Ogolnounijna-ochrona-oznaczen-geograficznych-produktow-nierolnych_pl [dostęp: 25.03.2022 r.].
[5] https://ec.europa.eu/anti-fraud/media-corner/news/olaf-and-euipo-sign-new-working-agreement-2022-03-01_en  [dostęp: 25.03.2022 r].
[6] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:52020DC0760 [dostęp: 25.03.2022 r.].
[7] https://ec.europa.eu/taxation_customs/national-authorities/customs-2021-2027_en [dostęp: 25.03.2022 r.]
[8]https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0581&from=EN [dostęp: 25.03.2022 r.].
Udostępnij