Podmioty reklamujące produkty lecznicze powinny zwrócić uwagę na szykowaną właśnie przez Ministerstwo Zdrowia zmianę przepisów wykonawczych regulujących zasady prowadzenia reklamy leków. W pierwszej połowie kwietnia 2022 do konsultacji publicznych skierowano projekt rozporządzenia zmieniającego aktualnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Zdrowia z 21 listopada 2008 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Rozporządzenie).

Co oznacza w praktyce planowana zmiana przepisów?

Planowana zmiana ma znaczenie praktyczne. Wszyscy dobrze znamy ostrzeżenie towarzyszące reklamom telewizyjnym leków dostępnych bez recepty. I właśnie dlatego, że znamy je aż za dobrze, Ministerstwa Zdrowia wraz z Głównym Inspektoratem Farmaceutycznym postanowiły zmienić jego treść.

Projekt zmian w Rozporządzeniu przewiduje przede wszystkim nową wersję ostrzeżenia, które reklamodawca promujący leki zobowiązany jest uwzględnić w reklamie. Obecnie obowiązujące  ostrzeżenie towarzyszące reklamie audiowizualnej produktu leczniczego brzmi następująco:

“Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.”

 

Formuła ta ma zostać zastąpiona trzeba różnymi ostrzeżeniami:

1) „To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do
opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości
skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.” albo

 

2) „To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do
opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości
skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.”, albo


3) „To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do
opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości
skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.”

Czym podyktowana jest zmiana?

W uzasadnieniu projektu (Ocena Skutków Regulacji) możemy przeczytać m.in., że aktualne ostrzeżenie nie wykazuje potencjału do budowania pożądanych postaw u odbiorców służących bezpieczeństwu stosowania produktów leczniczych zgodnie z ulotką.”[i] Zdaniem projektodawcy, odbiorcy, wobec stale zwiększającej się liczby reklam produktów leczniczych nadmiernie przyzwyczaili się do powtarzalnej treści ostrzeżenia i odnoszą się do niej negatywnie.

Trudno nie się zgodzić z wnioskiem o swoistym znużeniu publiczności treścią dotychczasowego ostrzeżenia, które w powszechnym obiegu bywa traktowane z przymrużeniem oka lub – w zależności od kontekstu – nawet parodystycznie

Samą treść nowych ostrzeżeń należy ocenić pozytywnie z punktu widzenia prostoty i precyzji komunikatu. Trochę bardziej złożone ma być jednak stosowanie nowych ostrzeżeń w praktyce. W Ocenie Skutków Regulacji czytamy, że wg nowych zasad prowadzenia reklamy w obiegu będą jednocześnie funkcjonować wszystkie trzy ostrzeżenia, co ma przyciągnąć uwagę odbiorcy. Dla każdego z 3 typów reklamy leków uregulowanych w Rozporządzeniu (reklama audiowizualna, dźwiękowa i wizualna), projekt przewiduje, że reklama danego produktu leczniczego będzie prowadzona w taki sposób, że każda nowa wersja reklamy będzie emitowana z wykorzystaniem innego z ostrzeżeń, z uwzględnieniem posługiwania się wszystkimi rodzajami ostrzeżeń[ii].

Naszym zdaniem nie jest do końca jasne, co dokładnie należy rozumieć przez „każdą nową wersję reklamy produktu leczniczego.” Czy chodzi o kolejne wersje tej samej lub podobnej reklamy, mające treściowy związek z poprzednią, czy też po prostu o każdą kolejną reklamę określonego produktu, gdzie bez znaczenia jest relacja do innych reklam. Nie jest rzadkością tworzenie przez reklamodawców kampanii produktu czy marki, składających się z różnych z form komunikacyjnych, a mających wspólny mianownik tematyczny. Ma to znaczenie o tyle, że podmiot odpowiedzialny będzie musiał śledzić w swojej ewidencji kolejność wykorzystania kolejnych wersji ostrzeżenia. W związku tym, trudności mogą pojawić się wobec potencjalnej wątpliwości, dla których reklam należy prowadzić „kolejkę”.

Projekt od kwietnia br. jest poddawany konsultacjom społecznym, a wg założeń zmiana ma wejść w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia. Jest więc jeszcze nieco czasu, aby reklamodawcy z branży farmaceutycznej mogli przygotować się do zmian. Niewykluczone też, że kształt projektu ulegnie zmianie w toku prowadzonych konsultacji. Będziemy monitorować możliwe zmiany, niemniej już teraz zapraszamy podmioty z branży farmaceutycznej do konsultacji w zakresie prawnych aspektów marketingu i reklamy. 

Więcej na temat interpretacji w zakresie reklamy aptek można przeczytać tu, Inne regulowane aspekty reklamy bankowej poruszaliśmy tu. “Zielone” aspekty reklamy prezentujemy tu. O reklamie niewidocznej pisaliśmy tu i także tu, a o reklamie podstępnej tu.  Przypadki, o których piszemy to tylko wierzchołek góry lodowej. Złe komunikaty i niewłaściwie dobrane media, mogą wpłynąć nie tylko na sytuację finansową reklamodawcy, ale także na wizerunek i renomę – warto więc skonsultować wątpliwości. 

Photo by danilo.alvesd on Unsplash
[i] Ocena Skutków Regulacji projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie reklamy produktów leczniczych, data sporządzenia 5.04.2022 r., nr w wykazie prac: MZ 1262: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12358550/katalog/12868808#12868808, dostęp 20. 05. 2022
[ii]Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie reklamy produktów leczniczych
Udostępnij