W poprzednim wpisie dotyczącym zmian wprowadzanych Dyrektywą w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (zwaną też Dyrektywą Digital Single Market albo Dyrektywą DSM) omawialiśmy zmiany dotyczące nowych możliwości w zakresie eksploracji tekstów i danych (TDM) oraz łatwiejsze korzystanie z utworów w działalności dydaktycznej.
Dzisiaj zajmiemy się regulacjami Dyrektywy, które są dedykowane instytucjom dziedzictwa kulturowego, a przede wszystkim dotyczą wykorzystania utworów i innych przedmiotów ochrony niedostępnych w obrocie handlowym.
Spis treści
dozwolony użytek utworów w celu zachowania dziedzictwa kulturowego
Dyrektywa wprowadza postać dozwolonego użytku chronionych utworów w postaci zezwolenia instytucjom dziedzictwa kulturowego na wykonywanie kopii utworów, które znajdują się na stałe w ich zbiorach, niezależnie od formatu lub nośnika, do celów zachowania takich utworów i w zakresie potrzebnym do tego zachowania.
Celem wprowadzenia wskazanej postaci dozwolonego użytku jest zachowanie zbiorów instytucji dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Aby zaradzić problemowi utraty przydatności technicznej lub degradacji pierwotnego formatu, lub aby zabezpieczyć utwory, celowe jest wykonywanie przez instytucje kultury kopii utworów znajdujących się w ich zbiorach. Jednak czynność zwielokrotnienia utworu może zgodnie z daną legislacją prawno-autorską wymagać uzyskania zezwolenia podmiotów uprawnionych[1]. To zrodziło konieczność wprowadzenia wyjątku umożliwiającego sporządzanie kopii przy pomocy właściwego narzędzia, środków lub technologii zachowywania, w jakimkolwiek formacie lub na jakimkolwiek nośniku, w odpowiedniej liczbie, w dowolnym momencie istnienia utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, a także w zakresie koniecznym do celów zachowania[2].
Uprawnionym do korzystania z omawianej formy dozwolonego użytku będą wyłącznie instytucje dziedzictwa kulturowego, czyli ogólnodostępne biblioteki lub muzea, archiwa lub instytucje dziedzictwa filmowego lub instytucje dziedzictwa dźwiękowego.
Omawiany dozwolony użytek dotyczy utworów (w tym baz danych, programów komputerowych) artystycznych wykonań, wideogramów i fonogramów, nadań, baz danych chronionych prawem sui generis oraz przedmiotu prawa pokrewnego wydawców – niezależnie od postaci ich utrwalenia.
Utwory znajdujące się na stałe w zbiorach instytucji dziedzictwa kulturowego to utwory, których egzemplarze są własnością tych instytucji lub znajdują się na stałe w ich posiadaniu, np. w wyniku przeniesienia własności, umowy licencyjnej, systemu przekazywania egzemplarza obowiązkowego lub uzgodnień dotyczących długoterminowego przechowywania.
Zwielokrotnianie dokonywane przez instytucje dziedzictwa kulturowego do celów innych, niż zachowanie utworów w ich stałych zbiorach powinno być już uzależnione od zezwolenia podmiotu uprawnionego, chyba że jest dozwolone na podstawie innych wyjątków.
Dodatkowo, ze względu na to, że instytucje dziedzictwa kulturowego nie zawsze same dysponują środkami technicznymi lub wiedzą fachową do podejmowania czynności wymaganych do zachowywania zbiorów, zwłaszcza w środowisku cyfrowym, powinny mieć możliwość korzystania z pomocy innych podmiotów. Na podstawie omawianego wyjątku dotyczącego zachowania dziedzictwa kulturowego instytucje dziedzictwa kulturowego powinny mieć możliwość zlecania osobom trzecim wykonania kopii utworów w ich imieniu i na ich odpowiedzialność[3].
Na podstawie omawianego wyjątku nie jest natomiast możliwe udostępnianie tak zwielokrotnionych utworów. Wskazuje się jednak, że odrębna regulacja w sprawie utworów niedostępnych w obrocie handlowym (art. 8 Dyrektywy) otwiera możliwość korzystania z tak zwielokrotnionych utworów[4].
projektowane zmiany w prawie polskim
W uzasadnieniu do projektu z dnia 6.06.2022 r. ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw (Projekt ustawy) wskazano, że omawiana postać dozwolonego użytku została już uregulowana w ustawie o prawie autorskim, jednak ma węższy zakres niż wynikający z dyrektywy DSM. Dotyczy to art. 28 upapp, który wśród beneficjentów wymienia instytucje oświatowe, uczelnie, instytuty badawcze, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, biblioteki, muzea oraz archiwa. Natomiast omawiany art. 6 Dyrektywy wskazuje, że beneficjentami są instytucje dziedzictwa kulturowego, do których zalicza się ogólnodostępną bibliotekę lub muzeum, archiwum lub instytucję dziedzictwa filmowego lub instytucję dziedzictwa dźwiękowego.
Z porównania zakresu podmiotowego art. 6 dyrektywy oraz brzmienia art. 28 ust. 1 ustawy o prawie autorskim wynika, że aktualnie, polska ustawa nie zalicza do beneficjentów instytucji dziedzictwa filmowego oraz instytucji dziedzictwa dźwiękowego. Z tego względu projektowana regulacja przewiduje uzupełnienie katalogu beneficjentów zawartego w art. 28 ustawy o brakujące kategorie podmiotów[5].
Do instytucji kultury, których statutowym zadaniem jest gromadzenie, ochrona i upowszechnianie zbiorów dziedzictwa filmowego lub fonograficznego, należą:
- Polski Instytut Sztuki Filmowej, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny (instytucja powstała w 2017 r. w wyniku połączenia Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego);
- Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Instytut Muzyki i Tańca;
- publiczne organizacje radiowe („Polskie Radio S.A.” oraz spółki zawiązane w celu tworzenia i rozpowszechniania regionalnych programów radiowych – tzw. „spółki radiofonii regionalnej”);
- publiczne organizacje telewizyjne („Telewizja Polska S.A”, jak również terenowe oddziały spółki zawiązane w celu tworzenia i rozpowszechniania ogólnokrajowych programów 1, 2 i TV Polonia oraz regionalnych programów telewizyjnych).
Wobec tego, proponowane jest się zastąpienie dotychczasowego wyliczenia zbiorczą kategorią „instytucja dziedzictwa kulturowego”.
korzystanie przez instytucje dziedzictwa kulturowego z niedostępnych w obrocie handlowym utworów i innych przedmiotów objętych ochroną
Dyrektywa przewiduje dwie podstawy uzyskania uprawnień do korzystania z utworów niedostępnych w obrocie handlowym, ale o różnym zakresie. Są to :
- kolejna postać dozwolonego użytku;
- niewyłączna umowa licencji zawierana z organizacją zbiorowego zarządzania (OZZ)
Uprawnienia te mają na celu ułatwienie korzystania z utworów niedostępnych w obrocie handlowym, znajdujących się w zbiorach instytucji dziedzictwa kulturowego, w tym w szczególności ich digitalizacji i rozpowszechniania online, również w zakresie transgranicznym.
Utwór lub inny przedmiot objęty ochroną uznaje się za niedostępny w obrocie handlowym, jeżeli:
- w dobrej wierze można uznać, że
- cały utwór
- nie jest dostępny publicznie za pośrednictwem zwykłych kanałów handlowych,
- po tym, jak podjęte zostały rozsądne działania w celu ustalenia, czy jest on dostępny publicznie.
Utwory, które nigdy nie były w obrocie handlowym, mogą obejmować plakaty, ulotki, dzienniki z okopów lub amatorskie utwory audiowizualne, ale także nieopublikowane utwory lub inne przedmioty objęte ochroną, z zastrzeżeniem innych obowiązujących ograniczeń prawnych, np. krajowych przepisów dotyczących autorskich praw osobistych.
Jeżeli utwór jest dostępny w jakiejkolwiek ze swoich różnych wersji, takich jak:
- kolejne wydania utworów literackich lub
- alternatywne wersje utworów kinematograficznych, lub
- w jakiejkolwiek ze swoich postaci, takich jak cyfrowe i drukowane formy tego samego utworu,
takiego utworu nie powinno się uznawać za niedostępny w obrocie handlowym.
Z kolei dostępność w obrocie handlowym adaptacji, w tym innych wersji językowych lub audiowizualnych adaptacji utworu literackiego, nie powinna uniemożliwiać uznania utworu za niedostępny w obrocie handlowym w danej wersji językowej[6].
Przy ustalaniu, czy utwory i inne przedmioty objęte ochroną są niedostępne w obrocie handlowym, należy podjąć rozsądne działania mające na celu ocenę ich dostępności dla odbiorców w zwyczajowych kanałach handlowych, z uwzględnieniem cech charakterystycznych danego utworu, innego przedmiotu objętego ochroną lub konkretnego zbioru utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną. Indywidualna ocena poszczególnych utworów powinna być wymagana wyłącznie wtedy, gdy należy to uznać za rozsądne biorąc pod uwagę dostępność informacji, prawdopodobieństwo dostępności handlowej i szacowany koszt transakcji. Weryfikację dostępności utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną zazwyczaj powinno się przeprowadzać co do zasady w państwie członkowskim, w którym dana instytucja dziedzictwa kulturowego ma siedzibę, chyba że za rozsądną uznaje się weryfikację transgraniczną. To ostatnie może mieć zastosowanie na przykład w przypadku, gdy istnieją łatwo dostępne informacje wskazujące, że utwór literacki został najpierw opublikowany w danej wersji językowej w innym państwie członkowskim. Ograniczona dostępność danego utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, jak na przykład jego dostępność w sklepach z produktami używanymi lub teoretyczna możliwość uzyskania licencji na dany utwór lub inny przedmiot objęty ochroną nie powinny być uznawane za dostępność dla odbiorców w zwyczajowych kanałach handlowych[7].
Dyrektywa, w art. 10 przewiduje szeroki obowiązek informacyjny w celu ochrony interesów podmiotów praw wyłącznych. W tym celu przewidziano stworzenie jednego publicznego portalu internetowego, który będzie zarządzany przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Portal jest dostępny pod adresem: https://euipo.europa.eu/out-of-commerce/#/. W portalu będą zamieszczane informacje:
- wykaz utworów objętych omawianym dozwolonym użytkiem lub licencjonowanych;
- informacje o możliwości wyłączenia przez uprawnianego każdego utworu spod omawianego dozwolonego użytku lub możliwości zawarcia umowy licencyjnej
- gdy tylko staną się dostępne i gdy jest to konieczne – informacje o stronach umowy licencyjnej, objętych nią terytoriach i zakresie korzystania.
Informacje zamieszczane w portalu będą przekazywane przez:
- instytucje dziedzictwa kulturowego,
- organizacje zbiorowego zarządzania lub
- właściwe organy publiczne do celów identyfikacji niedostępnych w obrocie handlowym utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną.
Jednocześnie, art. 8 ust. 4 Dyrektywy nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia mechanizmu umożliwiającego wszystkim podmiotom uprawnionym, w każdej chwili, łatwo i skutecznie, wyłączyć swoje utwory lub inne przedmioty objęte ochroną z mechanizmu licencyjnego lub ze stosowania dozwolonego użytku albo nawet, w szczególnych przypadkach, już po udzieleniu licencji lub rozpoczęciu danego korzystania.
Oznacza to, że wyłączenie może:
- dotyczyć wszystkich lub wybranych utworów uprawnionego;
- dotyczyć wszystkich lub wybranych sposobów korzystania z utworów;
- nastąpić każdym czasie.
dozwolony użytek z art. 8 ust. 2 Dyrektywy
Kolejna forma dozwolonego użytku na rzecz instytucji dziedzictwa kulturowego polega na umożliwieniu podawania do wiadomości przez takie instytucje, w celach niekomercyjnych, niedostępnych w obrocie handlowym utworów, które znajdują się na stałe w zbiorach instytucji, pod warunkiem że:
- podane zostanie imię i nazwisko twórcy lub innego dającego się ustalić podmiotu uprawnionego, chyba że okaże się to niemożliwe; oraz
- takie utwory lub inne przedmioty objęte ochroną są podawane do wiadomości na niekomercyjnych stronach internetowych.
Zastosowanie tej formy dozwolonego użytku jest jednak możliwe tylko w przypadku braku reprezentatywnej OZZ, z którą można zawrzeć umowę licencyjną (omówioną poniżej). Braku umów dotyczących warunków udzielania licencji nie powinno się interpretować jako braku dostępności licencji.
Dozwolony użytek obejmuje jedynie:
- udostępnianie utworu na niekomercyjnych stronach internetowych instytucji dziedzictwa kulturowego oraz
- uprzednie zwielokrotnienie utworu ale wyłącznie w celu realizacji udostępnienia na stronach internetowych, o którym mowa w lit. a powyżej.
niewyłączne umowy licencyjnej zawierane z organizacją zbiorowego zarządzania (OZZ)
Organizacja zbiorowego zarządzania (OZZ) taka np. jak ZAIKS może udzielać instytucji dziedzictwa kulturowego niewyłącznej licencji do celów niekomercyjnych w celu:
- zwielokrotniania,
- rozpowszechniania,
- publicznego udostępniania lub
- podawania do publicznej wiadomości
niedostępnych w obrocie handlowym utworów znajdujących się na stałe w zbiorach danej instytucji, niezależnie od tego, czy wszystkie podmioty uprawnione, których dotyczy licencja, udzieliły upoważnienia organizacji zbiorowego zarządzania, pod warunkiem że:
- organizacja zbiorowego zarządzania jest, ze względu na udzielone jej upoważnienia, w wystarczającym stopniu reprezentatywna w odniesieniu do podmiotów uprawnionych oraz w odniesieniu do praw, które są przedmiotem licencji; oraz
- wszystkie podmioty uprawnione są równo traktowane w odniesieniu do warunków licencji.
Warunek wskazany w lit. B, tj. obowiązek równego traktowania uniemożliwia różnicowanie warunków licencji np. jej zakresu terytorialnego, opłat licencyjnych, sposobu korzystania.
Należy jeszcze raz podkreślić, że korzystanie z utworów na podstawie niewyłącznej licencji zawartej z OZZ jest regułą wyjściową, a dopiero brak reprezentatywnej OZZ uprawniania instytucje dziedzictwa kulturowego do skorzystania z dozwolonego użytku omówionego powyżej.
Wobec tego, zawierane umowy licencyjne mogą mieć charakter odpłatny.
Nie jest natomiast dopuszczalne zawieranie umów licencyjnych w celach komercyjnym, ale możliwe jest pobieranie przez licencjobiorców utworów, czyli instytucji dziedzictwa kulturowego od korzystających stosownych opłat, jeśli przeznaczone są one wyłącznie na pokrycie kosztów licencji oraz kosztów cyfryzacji i upowszechniania utworów[8].
Możliwość udzielenia licencji przez OZZ nie ma zastosowania do zbiorów niedostępnych w obrocie handlowym utworów jeżeli na podstawie racjonalnych działań istnieją dowody, że zbiory takie składają się w głównej mierze z:
- utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną, z wyjątkiem utworów kinematograficznych lub audiowizualnych, opublikowanych po raz pierwszy lub, w razie braku publikacji, nadanych po raz pierwszy w państwie trzecim;
- utworów kinematograficznych lub audiowizualnych, których producenci mają siedzibę lub miejsce stałego pobytu w państwie trzecim, lub
- utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną należących do obywateli państw trzecich, jeżeli, pomimo podjęcia rozsądnych działań, nie można było określić państwa członkowskiego lub państwa trzeciego zgodnie z lit. a) i b);
Do omawianych umów licencyjnych nie stosuje się tu przepisów art. 12 Dyrektywy – dotyczących licencji zbiorowych z rozszerzonym skutkiem, które będą omawiane w dalszej części wpisu.
Opisane zasady eksploatacji dzieł niedostępnych w handlu obrazuje poniższy diagram opracowany przez P. Kellera[9].
Skrót „OOCW” oznacza dzieła niedostępne w handlu.
Skrót „CMO” – organizacje zbiorowego zarządzania (OZZ).
projektowane zmiany w prawie polskim
W Projekcie ustawy przesądzono, że omawiana regulacja nie ma zastosowania, gdy uprawniony jest reprezentowany przez OZZ na ogólnych zasadach, tj. na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie albo umowy o reprezentacji, a w związku z tym problem z pozyskaniem licencji nie występuje. Projektodawca stwierdził, że w takiej sytuacji korzystanie na podstawie licencji udzielonej przez organizację zbiorowego zarządzania nie musi podlegać ograniczeniom określonych w omawianych instytucjach (dozwolonym użytku i udzieleniu licencji niewyłącznej)[10].
Projektodawca natomiast nie przesądził, kto powinien przeprowadzić działania umożliwiające stwierdzenie niedostępności na potrzeby korzystania z utworu niedostępnego w handlu. O ile w przypadku korzystania na podstawie dozwolonego użytku (projektowany oddział 6b) ciężar ten będzie spoczywał zawsze i wyłącznie na instytucji dziedzictwa kulturowego, o tyle
w przypadku korzystania na podstawie projektowanego oddziału 6a (korzystanie na podstawie umowy licencji niewyłącznej zawartej z organizacją zbiorowego zarządzania), może on zostać rozłożony pomiędzy instytucję dziedzictwa kulturowego a organizację zbiorowego zarządzania[11].
Dla oceny niedostępności utworu w handlu, zgodnie z Projektem ustawy nie uwzględnia się obrotu egzemplarzami tego utworu, wobec których miało miejsce wyczerpanie prawa, oraz dostępności opracowań tego utworu. Za utwór niedostępny w handlu nie może zostać uznany utwór, w odniesieniu do którego istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie dostępny w handlu w przyszłości. Natomiast w odniesieniu do zbioru utworów badanie dostępności w handlu może dotyczyć wybranych utworów należących do zbioru, chyba że za badaniem dostępności poszczególnych utworów przemawia znaczące prawdopodobieństwo ich dostępności[12].
Równocześnie, nie będzie można uznać, że utwór jest niedostępny w handlu jeśli niedostępna jest tylko jedna jego form. Przykładowo, nie jest możliwe uznanie piosenki za niedostępną
w handlu na potrzeby korzystania określonego w projektowanej regulacji, wyłącznie ze względu na fakt, że nie jest ona dostępna w sprzedaży na płytach CD, podczas gdy jest dostępna na platformie streamingowej[13].
W projektowanym art. 3518 prawa autorskiego przewidziano uprawnienie OZZ oraz instytucji dziedzictwa kulturowego do złożenia wniosku do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o dokonanie rejestracji w portalu utworów niedostępnych w handlu. Każda instytucja dziedzictwa kulturowego i organizacja zbiorowego zarządzania planująca zamieszczanie w portalu danych dotyczących przewidywanego korzystania z utworu musi więc najpierw zostać w nim zarejestrowana.
W projektowanym art. 3519 ust. 2 i 3 określono konsekwencje otrzymania przez OZZ oraz instytucję dziedzictwa kulturowego informacji o żądaniu uprawnionego do powstrzymania się od korzystania. Zgodnie z projektem, OZZ zaprzestaje zawierania umów licencyjnych oraz wpisywania danych dotyczących korzystania w zakresie objętym żądaniem. Natomiast instytucja dziedzictwa kulturowego, w zależności od momentu pozyskania informacji o żądaniu, nie rozpoczyna korzystania z utworu w zakresie objętym żądaniem albo zaprzestaje takiego korzystania. W tym drugim przypadku instytucji dziedzictwa kulturowego pozostawiono miesiąc na zakończenie korzystania. W ten sposób umożliwiono zakończenie trwającego korzystania „w rozsądnym terminie”, o którym mowa w motywie 35 Dyrektywy.
udzielanie licencji zbiorowych z rozszerzonym skutkiem
Dyrektywa przewiduje możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie przepisów przewidujących, że w przypadku gdy OZZ zawiera umowę licencyjną na eksploatację utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną:
- zakres stosowania takiej umowy można rozszerzyć na prawa podmiotów uprawnionych, które nie upoważniły tej organizacji zbiorowego zarządzania do reprezentowania ich prawa; lub,
- w odniesieniu do takiej umowy, organizacja posiada upoważnienie ustawowe lub istnieje domniemanie, że reprezentuje podmioty uprawnione, które nie udzieliły jej odpowiedniego upoważnienia.
Wskazany powyżej mechanizm licencyjny ma zastosowanie tylko w odniesieniu do dokładnie określonych przypadków korzystania, w których uzyskanie zezwolenia bezpośrednio od podmiotów uprawnionych jest zazwyczaj uciążliwe i niepraktyczne w takim stopniu, że zawarcie umowy licencji jest mało prawdopodobne ze względu na charakter korzystania lub rodzaje przedmiotów ochrony. Ponadto taki mechanizm licencyjny musi chronić uzasadnione interesy podmiotów uprawnionych.
Udzielenie licencji jest zabezpieczone następującymi gwarancjami:
- wszystkie podmioty uprawnione są równo traktowane, w tym w odniesieniu do warunków licencji;
- podmioty uprawnione, które nie upoważniły organizacji udzielającej licencję, mogą w dowolnym czasie łatwo i skutecznie wyłączyć swoje utwory lub inne przedmioty objęte ochroną z mechanizmu licencjonowania; oraz
- podejmuje się odpowiednie działania informacyjne – począwszy od rozsądnego okresu przed rozpoczęciem korzystania z utworów w ramach udzielonej licencji – aby informować podmioty uprawnione o:
- możliwości udzielania licencji przez organizację zbiorowego zarządzania,
- o tym, że udzielenie licencji nastąpiło zgodnie z przedmiotowym przepisem Dyrektywy, oraz
- o przysługujących podmiotom uprawnionym możliwościach określonych w przepisach.
Działania informacyjne muszą być prowadzone w sposób skuteczny, tak aby nie było konieczności informowania każdego podmiotu uprawnionego osobno.
projektowane zmiany w prawie polskim
Polski projektodawca proponuje wprowadzenie udzielania licencji zbiorowych z rozszerzonym skutkiem. W projektowanym art. 3521 przewidziano możliwość korzystania przez instytucje dziedzictwa kulturowego z utworów niedostępnych w handlu, znajdujących się na stałe w ich zbiorach na podstawie umowy licencji niewyłącznej zawartej z reprezentatywną OZZ, pomimo że uprawniony w odniesieniu do danego utworu i na danym polu eksploatacji nie jest reprezentowany przez organizację zbiorowego zarządzania na ogólnych zasadach (na podstawie umowy o zbiorowe zarządzanie albo o reprezentację).
utwory sztuk wizualnych znajdujące się w domenie publicznej
Dyrektywa nakłada obowiązek wprowadzenia przez państwa członkowskie przepisów przewidujących, że w przypadku wygaśnięcia okresu ochrony utworów sztuk wizualnych wszelkie materiały powstałe w wyniku zwielokrotniania tego utworu nie są przedmiotem prawa autorskiego ani praw pokrewnych, chyba że materiał powstały w wyniku tego zwielokrotnienia jest oryginalny w tym sensie, że stanowi własną intelektualną twórczość twórcy. Oznacza to, że nie powinno się uniemożliwiać instytucjom dziedzictwa kulturowego sprzedawania reprodukcji, na przykład jako pocztówek.
Regulacja art. 14 Dyrektywy przewiduje zakaz ochrony prawami wyłącznymi nietwórczej, wiernej reprodukcji fotografii i innych postaci zwielokrotnień dzieł sztuki, których prawnoautorska ochrona wygasła – uniemożliwiając w ten sposób ich remonopolizację[14].
Uzasadnieniem regulacji jest fakt, że rozpowszechnianie wiernych reprodukcji utworów znajdujących się w domenie publicznej przyczynia się do dostępu do kultury i jej promowania oraz do dostępu do dziedzictwa kulturowego[15]. Regulacja ta jest potrzebna z uwagi do celów transgranicznego rozpowszechniania dzieł sztuki wizualnej znajdujących się w domenie publicznej, w sytuacji, gdy porządki krajowe poszczególnych państw członkowskich w tym zakresie różnią się.
projektowane zmiany w prawie polskim
Projektodawca wskazał wprost, że ustawa o prawie autorskim nie przewiduje ochrony nietwórczych fotografii i uznał, że nie ma potrzeby wprowadzania dodatkowych regulacji w tym zakresie. A contrario, w przypadku gdy fotografia utrwalająca inny utwór wizualny sama spełnia cechy utworu, podlega ochronie prawnoautorskiej bez względu na to, czy majątkowe prawa autorskie do utworu wizualnego istnieją, czy już wygasły. W drugim przypadku rozpowszechnianie takiej fotografii będzie wymagać co do zasady także zezwolenia twórcy utworu sztuk wizualnych utrwalonego na fotografii[16].
Materia Dyrektywy DSM nie należy do łatwych. Jeśli jednak jesteś przedstawicielem organizacji, która może być uznana za instytucję dziedzictwa kulturowego i zastanawiasz się, czy nowe przepisy ułatwią eksploatację utworów w sektorze kultury, warto poznać warunki korzystania z utworów niedostępnych w obrocie handlowym.
W dzisiejszym wpisie omówiliśmy kolejną grupę zmian w prawie autorskim, jakie niesie ze sobą Dyrektywa DSM, to jednak nie całości regulacji. Równie istotną częścią Dyrektywy są zagadnienia związane z nowym prawem pokrewnym dla wydawców prasy, a także usługami udostępniania treści on -line i dostępem do VOD, które postaramy się przybliżyć w następnym wpisie.
