Nie wszyscy wiedzą, że postępowanie sprzeciwowe przed Urzędem Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej (dalej jako: UP) może przybrać dwie formy. Pierwszym z nich jest sprzeciw wobec prawomocnej decyzji UP (czyli decyzji ostatecznej, której nie można zaskarżyć do sądu), natomiast drugim – sprzeciw wobec zgłoszenia znaku towarowego. Z uwagi na obecny w jednym i drugim przypadku sprzeciw, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że są to zupełnie dwa różne postępowania wywołujące odmienne skutki prawne. Przyjrzyjmy się zatem sprzeciwowi wobec prawomocnej decyzji UP.
Spis treści
Postępowanie zgłoszeniowe, a rejestrowe
Pisząc o postępowaniu sprzeciwowym warto zacząć od dokonania rozróżnienia na postępowanie zgłoszeniowe i postępowanie rejestrowe.
Postępowanie zgłoszeniowe to procedura dotycząca wyłącznie wynalazków i wzorów użytkowych. Opiera się na badaniu pełnym, co oznacza, że UP przeprowadza badanie merytoryczne, sprawdzając czy w konkretnym przypadku ustawowe przesłanki warunkujące udzielenie patentu (lub wzoru użytkowego) zostały spełnione.
Postępowanie rejestrowe to natomiast procedura obejmująca: znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, wzory przemysłowe, topografie układów scalonych oraz projekty racjonalizatorskie (te ostatnie to rozwiązania stworzone przez przedsiębiorcę w ramach zakładu pracy mające usprawniać i optymalizować pracę, a także premiować kreatywność pracowników[1]). W przypadku postępowania rejestrowego badanie nie jest pełne, ponieważ UP sprawdza, czy podanie zostało opłacone, poprawnie wypełnione, czy dołączono wszystkie załączniki itp. W tym przypadku Urząd nie bada cech samego „rozwiązania”, chyba że ich brak lub niewłaściwość jest dostrzegalny na pierwszy rzut oka. Wówczas, jeżeli dojdzie do ogłoszenia „rozwiązania”, które nie może być zarejestrowane, bo np. jest to znak towarowy, który nie nadaje się do odróżniania w kategoriach towarów, dla których został zgłoszony, przejęcie inicjatywy w przedmiocie niedopuszczenia do rejestracji spada na uczestników obrotu.
Sprzeciw wobec prawomocnej decyzji UP
Na czym polega sprzeciw wobec prawomocnej decyzji UP?
Ustawodawca w art. 246 Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (dalej jako „p.w.p.”) przewiduje, że prawomocna decyzja Urzędu Patentowego może spotkać się ze sprzeciwem w sprawie udzielenia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji. To co najważniejsze – postępowanie to nie ma zastosowania do znaków towarowych[2], które korzystają z „własnej procedury” opisanej we wpisie dotyczącym sprzeciwu wobec zgłoszenia znaku towarowego.
Podstawę sprzeciwu mogą stanowić wyłącznie okoliczności uzasadniające unieważnienie patentu, prawa na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji[3], które przedstawiamy poniżej.
Okoliczności uzasadniające unieważnienie patentu to:
- niespełnienie warunków wymaganych do uzyskania patentu;
- nieprzedstawienie wynalazku na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł ten wynalazek urzeczywistnić;
- udzielenie patentu na wynalazek nieobjęty treścią zgłoszenia lub zgłoszenia pierwotnego;
- nieokreślenie przez zastrzeżenia patentowe przedmiotu żądanej ochrony w sposób jasny i zwięzły lub niepoparcie ich w całości opisem wynalazku.
Te same okoliczności, które zostały wymienione powyżej, odpowiednio stosuje się przy unieważnieniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego oraz prawa na wzór użytkowy.
W tym miejscu przypominamy też o naszym wpisie omawiającym zagadnienie unieważnienia wzoru przemysłowego, który znajdziesz tutaj: https://lgl-iplaw.pl/2020/12/latwo-zyskac-latwo-stracic-czyli-kiedy-ryzykujesz-uniewaznienie-prawa-do-wzoru-przemyslowego/.
Należy podkreślić, że wniesienie sprzeciwu wobec prawomocnej decyzji UP ma na celu wykluczenie wadliwej decyzji z obrotu prawnego.
Kto może zgłosić sprzeciw?
Zgodnie z art. 246 ust. 1 p.w.p. każdy ma prawo wnieść umotywowany sprzeciw od decyzji UP w sprawie udzielenia patentu, prawa na wzór użytkowy czy prawa z rejestracji. Oznacza to, że uprawnienie to przysługuje każdej osobie fizycznej, osobie prawnej, a także jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, ale posiadającej zdolność prawną. Ustawodawca nie przewiduje w tym względzie konieczności posiadania konkretnego uprawnienia, statusu czy interesu prawnego przez wnoszącego sprzeciw[4].
Wymogi formalne pisma
Przepisy p.w.p. nie przewidują wymogów formalnych sprzeciwu, poza tym, że ma on być umotywowany. W związku z tym, zgodnie z brzmieniem art. 252 p.w.p.: „W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania przed Urzędem Patentowym stosuje się, z zastrzeżeniem art. 253, odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.” Wymogi formalne podania w postępowaniu administracyjnym określa art. 63 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako: „k.p.a.”) Zgodnie z tym przepisem sprzeciw[5]:
- może być wniesiony na piśmie (w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej), za pomocą telefaksulub ustnie do protokołu;
- jako pismo inicjujące postępowanie musi zawierać wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie;
- podpis osoby składającej sprzeciw (ponadto w przypadku złożenia sprzeciwu ustnie do protokołu, protokół dodatkowo powinien być podpisany przez pracownika, który go sporządził)
Z kolei uzasadnienie, o którym mowa w art. 246 p.w.p., to nic innego jak wskazanie podstaw i dowodów, dlaczego decyzja o udzieleniu prawa jest wadliwa, a w związku z tym powinna zostać wycofana z obrotu. Konstruując uzasadnienie należy sięgnąć do przepisów p.w.p. wskazujących na okoliczności uzasadniające udzielenie prawa[6]. Prawidłowe uzasadnienie decyzji jest niezwykle ważne, ponieważ wyznacza ono zakres i kierunek postępowania. W art. 247 ust. 5 p.w.p. ustawodawca wskazuje, że Urząd Patentowy rozstrzyga sprawę w granicach sprzeciwu i jest związany wskazaną w piśmie podstawą prawną. Oznacza to, że UP w decyzji kończącej postępowanie może odnieść się tylko i wyłącznie do kwestii podniesionych w piśmie inicjującym postępowanie bądź przedstawionych na rozprawie. UP nie jest uprawniony, aby badać inne elementy niż te wskazane przez uczestników postępowania[7], nawet jeżeli organ „zauważy je” w trakcie jego prowadzenia.
Termin
Sprzeciw może być wniesiony w terminie 6 miesięcy od daty opublikowania informacji o udzielenia prawa wyłącznego w „Wiadomościach Urzędu Patentowego”. Termin liczony jest od daty publikacji informacji, o udzieleniu prawa i podlega zasadom obliczania terminu określonych w przepisach k.p.a. Zgodnie z art. 57 § 3 k.p.a.: „Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.”
Przebieg postępowania
O przebiegu postępowania stanowi art. 247 p.w.p. Zgodnie z nim, jeżeli sprzeciw zostanie wniesiony, UP niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie podmiot, któremu przysługuje (kwestionowane) prawo własności intelektualnej. Dalszy etap postępowania sprzeciwowego zależy od zachowania uprawnionego, któremu wyznacza się termin na ustosunkowanie się do sprzeciwu. Ma on wówczas 2 możliwości:
1. Urząd uzna sprzeciw za zasadny (co oczywiście jest bardzo rzadką sytuacją), a tym samym UP uchyla decyzję w przedmiocie udzielonego prawa i umarza postępowanie.
2. Może uznać sprzeciw za bezzasadny. Nie jest to ponowne rozpatrzenie sprawy, natomiast UP wyznacza eksperta, który przeprowadzi postępowanie w tym przedmiocie, badając wyłącznie, okoliczności podniesione w sprzeciwie. Stronami postępowania jest uprawniony z (kwestionowanego) prawa własności intelektualnej i wnoszący sprzeciw. W czasie postępowania podmiot, któremu przysługuje prawo własności intelektualnej, może zostać poproszony o nadesłanie niezbędnej dokumentacji bądź przedstawienie dodatkowych wyjaśnień. Po przeprowadzeniu postępowania UP wydaje decyzję:
a. o utrzymaniu w mocy decyzji w przedmiocie udzielenia patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy bądź prawa z rejestracji lub
b. o uchyleniu prawa wyłącznego w całości lub w części[8].
Punkt 2 będzie miał także zastosowanie jeżeli uprawniony, w wyznaczonym przez UP terminie, w ogóle nie ustosunkuje się do wniesionego sprzeciwu[9].
Jeżeli w toku postępowania UP wydał decyzję o uchyleniu w części decyzji o udzieleniu patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy bądź prawa z rejestracji i minął czas na jej zaskarżenie do sądu administracyjnego (a zatem decyzja stała się prawomocna), to UP może wezwać uprawnionego z prawa własności intelektualnej do nadesłania zmienionego opisu patentowego, opisu ochronnego lub ilustracji wzoru przemysłowego pod rygorem uchylenia decyzji o udzieleniu tego prawa i umorzenia postępowania.
Ile to kosztuje?
Zgodnie z brzmieniem art. 256 ust. 2 p.w.p. w kwestii kosztów postępowania stosuje się odpowiednio przepisy obowiązujące w postępowaniu cywilnym. Sięgając do art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej jako: „k.p.c.”) dowiadujemy się, że strona przegrywająca sprawę, na żądanie strony wygrywającej, jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne, które przeciwnik poniósł w związku z dochodzeniem i obroną swoich praw. Do niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę (osobiście lub z pomocą pełnomocnika niebędącego zawodowym adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym) zalicza się:
- koszty sądowe (są to koszty, które uiszczamy na rzecz sądu w toku postępowania, np. wnosząc opłatę od sprzeciwu czy korzystając w trakcie sprawy z opinii biegłego bądź pomocy tłumacza);
- koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika;
- równowartość utraconego zarobku wskutek stawiennictwa w sądzie.
Jeżeli strona reprezentowana była przez pełnomocnika profesjonalnego (tj. adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego), to do kosztów niezbędnych zalicza się też wynagrodzenia pełnomocnika, jednak nieprzewyższające swoją wysokością wartości określonej w odrębnych przepisach. Jeżeli strona w toku postępowania była reprezentowana przez kilku pełnomocników, to zwrot kosztów dotyczy tylko jednego z nich.
W razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, o czym stanowi art. 100 k.p.c. Ponadto w wypadkach szczególnie uzasadnionych strona przegrywająca może zostać zobowiązana do zapłaty części kosztów albo w ogóle zostać zwolniona z obowiązku ich zapłaty (art. 102 k.p.c.)
UP rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji[10].
Czy warto, czyli innymi słowy – co mogę zyskać?
Sprzeciw od prawomocnej decyzji UP ma na celu wyeliminowane z obrotu wadliwie zarejestrowanego prawa własności intelektualnej poprzez unieważnienie go lub utrzymanie go w zmienionej formie[11]. Jest to przede wszystkim forma „usuwania” błędnych decyzji, ale nierzadko może także służyć ochronie praw i pozycji rynkowej przedsiębiorcy.
Jeżeli zatem chciałbyś zgłosić sprzeciw i potrzebujesz pomocy, skontaktuj się z nami😊
