Prawo autorskie i prawa pokrewne

Prawa autorskie i prawa pokrewne chronią artystyczną twórczość człowieka niezależnie od jej wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Zasadniczą cechą praw autorskich i praw pokrewnych jest to, że przysługują one twórcy z mocy ustawy lub innemu podmiotowi wobec zawartej umowy i nie wymagają dodatkowej rejestracji tak jak to następuje w przypadku uzyskiwania praw własności przemysłowej.

Doradzamy naszym Klientom w zakresie ochrony i naruszeń praw autorskich oraz praw pokrewnych oraz zawierania umów dotyczących przeniesienia tych praw jak udzielania licencji na korzystanie z utworów.

Co robimy?

• przygotowujemy i weryfikujemy dla Klientów umowy:
  • przeniesienie majątkowych praw autorskich, w tym do programów komputerowych
  • licencyjne, wydawnicze,
  • o przeniesienie praw do artystycznych wykonań, fonogramów, wideogramów,
  • dotyczące zgody na korzystanie z wizerunku

• pomagamy Klientom w dochodzeniu roszczeń o naruszenie praw autorskich, zarówno na etapie przedsądowym, jak i sądowym, np. poprzez:
  • wystąpienie do naruszyciela z wezwaniem do zaprzestanie naruszeń praw autorskich   Klienta, usunięcia skutków naruszenia lub zapłatę na rzecz Klienta stosownego odszkodowania,
  • prowadzenie rozmów z naruszycielem w kierunku zawarcia z nim ugody, w której zobowiąże się on do zaprzestania naruszeń praw własności intelektualnej Klienta i zapłaci stosowne odszkodowanie,
  • w  razie fiaska rozmów z naruszycielem, wystąpienie na drogę sądową w celu dochodzenia ochrony praw autorskich Klienta, a w przypadku korzystnego wyroku, również jego wyegzekwowania przy pomocy komornika i sądu

• pomagamy Klientom w obronie przed roszczeniami innych osób o naruszenie praw autorskich;
  • przygotowujemy opinie i analizy dotyczące praw autorskich, w tym w zakresie naruszeń, przeniesienia praw, oceny indywidualności utworu, dozwolonego użytku i nie tylko,
  • prowadzimy negocjacje w imieniu Klientów dotyczące umów związanych z prawami autorskimi

Dlaczego warto skorzystać z naszych usług?

• skonstruowanie prawidłowej umowy przenoszącej skutecznie prawa autorskie wymaga fachowej wiedzy, ponieważ ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych wprowadza w tym zakresie liczne zasady np.:
  • przeniesienie majątkowych prawa autorskich lub udzielenie licencji wyłącznej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Oznacza to, że jeśli planujesz nabyć prawa autorskie do utworu od innej osoby i zapomnisz o pisemnej umowie, nabycie praw będzie nieważne,
  • majątkowe prawa autorskie przechodzą tylko na polach eksploatacji wymienionych w umowie. Jeśli więc jesteś ich nabywcą musisz pamiętać, żeby uwzględnić w umowie zakres uprawnień, na którym Ci zależy,
  • jeśli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje odrębne wynagrodzenie za korzystanie z  utworu na każdym polu eksploatacji. Umowa powinna więc dokładnie precyzować zasady kalkulacji wynagrodzenia, aby strony uniknęły nieporozumień na etapie współpracy
• nie każdy wytwór twórczości podlega prawu autorskiemu. Utwór prawno-autorski musi mieć odpowiedni poziom indywidualności, która dotyczy formy wyrażenia. Pomożemy Ci więc ustalić, czy przysługuje Ci prawo autorskie i co za tym idzie, jakie masz szanse przed sądem. Albo – jeśli jesteś użytkownikiem twórczości – czy cudza praca, z której chcesz skorzystać podlega ochronie, czy nie,
• jeśli jesteś twórcą, dobrze skonstruowana umowa licencyjna pomoże Ci skutecznie skomercjalizować Twoją twórczość i osiągać z tego tytułu przychody

Jakie przepisy regulują ochronę praw autorskich?

Kluczowy akt prawny regulujący ochronę praw autorskich w Polsce to ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Obowiązują nas też przepisy międzynarodowych umów, których Polska jest stroną, a także regulacje Unii Europejskiej, dzięki którym, rozwiązania przyjęte w polskiej ustawie są zbliżone do rozwiązań krajów europejskich.

Konwencje międzynarodowe w zakresie własności intelektualnej to przede wszystkim: konwencja berneńska (1886 r.) – tekst paryski z 1971 r., konwencja rzymska (1961 r.), porozumienie TRIPS (1995 r.) i traktaty WIPO (Word Intellectual Property Organization) – konwencja autorska i konwencja w/s wykonań i fonogramów (1996 r.).

Zdarza się, iż utwór, ze względu na spełnienie warunków przewidzianych innymi niż prawo autorskie przepisami, podlega zasadom wynikającym także z tych innych regulacji prawnych takich jak: prawo własności przemysłowej. prawo prasowe, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czy kodeks cywilny.

Czym jest utwór, a czym prawo autorskie?

Utwór to przedmiot prawa autorskiego, czyli to, co podlega ochronie. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia, czyli utwór to efekt procesu twórczego wyróżniony w ustawie i chroniony przez prawo autorskie.

Utworami mogą być np. teksty, muzyka, prace plastyczne i graficzne, fotografie, projekty architektoniczne, dzieła audiowizualne (filmy), utwory multimedialne (gry  komputerowe), programy komputerowe, i nie tylko.

Co podlega ochronie praw autorskich?

Ochronie na podstawie prawa autorskiego podlega sposób (forma) wyrażenia. Prawem autorskim nie są chronione idee, odkrycia, metody.

Ochrona ta przysługuje twórcy od chwili ustalenia utworu i bez jakichkolwiek formalności.

Kiedy powstaje utwór?

Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Oznacza to, że z ochrony korzystają także projekty, szkice oraz elementy dzieła. Warunkiem jest jedynie, tak jak w przypadku dzieł ukończonych, posiadanie indywidualnego i twórczego charakteru.

Treść prawa autorskiego

Definicja prawa autorskiego to zespół uprawnień przysługujących twórcy utworu, na które składają się dwa rodzaje praw autorskich: prawa majątkowe i osobiste prawa autorskie. Uprawnienia majątkowe oraz osobiste stanowią przejaw dualizmu praw autorskich.

Autorskie prawa majątkowe

Treść prawa autorskiego w zakresie majątkowych praw autorskich jest zdefiniowana w art. 17 prawa autorskiego. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, np. tzw. dozwolonego użytku chronionych utworów, twórca ma wyłączne do korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji oraz ma prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Oznacza to, że twórca może:

• zakazać wszystkim innym korzystania z jego utworu na polach eksploatacji. Konsekwencją są roszczenia o naruszenie majątkowych praw autorskich, który twórca może dochodzić przed sądem,
• udzielać innym osobom zezwoleń (licencji) na korzystanie z utworu i pobierać za to wynagrodzenie licencyjne

Kiedy wygasają autorskie prawa majątkowe?

Prawa autorskie majątkowe wygasają co do zasady po 70 latach od śmierci twórcy. Po tym czasie utwór wchodzi do domeny publicznej i wszelkie sposoby korzystania z utworu, z postanowieniem autorskich praw osobistych są dozwolone.

Autorskie prawa osobiste

Prawa autorskie osobiste chronią intelektualną więź twórcy z utworem. Są nieograniczone w czasie, niezbywalne i nie podleją zrzeczeniu.  Treść osobistych praw autorskich polega na prawie twórcy do:

• autorstwa utworu,
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
• nienaruszalności treści i formy utworu (integralności utworu) oraz jego rzetelnego wykorzystania,
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Kiedy wygasają autorskie prawa osobiste?

Autorskie prawa osobiste nie wygasają nawet po śmierci twórcy. Zgodnie z art. 16 ustawy o prawie autorskim autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie więź twórcy z utworem.

Prawa pokrewne

Prawa pokrewne to prawa, które obok praw autorskich regulowane są ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Do praw pokrewnych należą:

• prawa do artystycznych wykonań,
• prawa do fonogramów,
• prawa do wideogramów,
• prawa do nadań programów,
• prawa do pierwszych wydań,
• prawa do wydań naukowych i krytycznych