Czy działanie wyszukiwarki internetowej może naruszać cudze prawa do bazy danych? Otóż Trybunał Sprawiedliwości odpowiedział, że TAK. Zanim jednak poznamy stanowisko Trybunału, warto podać kilka przykładów baz danych i podkreślić, że w wielu przypadkach bazy danych korzystają z podwójnej ochrony prawnej, a nawet potrójnej ochrony, gdy baza zawiera dane osobowe. Ochrona z biznesowego punktu widzenia, może mieć znaczenie pod kątem tzw. screen scrapingu.
Bazą danych jest zbór danych usystematyzowanych w określony sposób, powiązanych ze sobą. Najczyściej zbiór ten służy zarządzaniu danymi, zapewnieniu bezpieczeństwa danych, ułatwieniu dostępu do określonych danych, czy wyszukiwaniu konkretnych danych, jest też magazynem do przechowywania danych. Może to być zarówno tradycyjny, szufladkowy katalog książek czy akt medycznych, jak i zbór plików cyfrowych zawierających te same dane w formie zdigitalizowanej. Mogą to być zestawienia danych operacji bankowych, rezerwacji linii lotniczych czy zbiór adresów mailowych. Za S. Stanisławską-Kloc można wskazać następujące zbiory, które przez sądy zostały uznane za zbiory danych: terminarz zawodów piłkarskich, baza danych wyścigów konnych, antologia wierszy, baza aktów prawnych i orzecznictwa, urzędowy rejestr handlowy, baza ogłoszeń o samochodach, baza dotycząca połączeń lotniczych (rezerwacji i zakupu biletów), cyfrowa mapa topograficzna, Centralny Rejestr Lekarzy i Lekarzy Dentystów, baza bibliograficzna; programy radiowe i telewizyjne, książki adresowe, katalogi, notowania akcji, słowniki, bibliografie, zbiory danych meteorologicznych; książki kucharskie, bazy online ogłoszeń prasowych, elektroniczne wydania gazet, encyklopedie, almanachy, archiwa cyfrowe; wersje online dzienników, książki telefoniczne, zestawienia dat wydarzeń kulturalnych, rozkłady jazdy pociągów online, strony WWW (portale branżowe), leksykony, produkty multimedialne; utwory mutimedialne, katalogi (card-based), książki telefoniczne, encyklopedie, bazy mikrofilmów (microfilm), antologie, multimedia, bibliografie, zbiory aktów prawnych, strony WWW zawierające informacje o nieruchomościach, rejestry handlowe, katalogi z wystaw; urzędowe bazy np. KRS, sekcja ogłoszeń w gazecie, baza informacji o klientach, baza informacji medycznych.[1]
Nie stanowią bazy danych zbiory piosenek na CD, zarejestrowanie utworu audiowizualnego (wideogram), filmowego, literackiego lub muzycznego (fonogram), gry komputerowe jako takie.
Wracając do pytania postawionego na początku, trzeba od razu zwrócić uwagę na koszt ponoszony przez producenta bazy danych na jej stworzenie. To producent bazy danych ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych bez pewności, że koszt ten zwróci się. W sprawie CV-Online Latvia” SIA (łotewskiej spółki prowadzącej witrynę internetową www.cv.lv., w której znajduje się opracowana i regularnie aktualizowana baza danych zwierająca ogłoszenia o pracę publikowane przez pracodawców) przeciwko „Melons” SIA (również łotewskiej spółki, która prowadzi witrynę internetową www.kurdarbs.lv, która jest wyszukiwarką wyspecjalizowaną w przeszukiwaniu ogłoszeń o pracę) TSUE orzekł, że wyszukiwarka internetowa, która kopiuje i indeksuje całość lub istotną część bazy danych swobodnie dostępnej w Internecie, a następnie we własnej witrynie internetowej umożliwia swoim użytkownikom wyszukiwanie w tej bazie danych według kryteriów istotnych z punktu widzenia jej zawartości, dokonuje „pobrania” i „wtórnego wykorzystania” tej zawartości, a te działania mogą zostać zakazane przez producenta tejże bazy danych, jeśli przynoszą one szkodę jego inwestycji w bazę danych[2].
Jednakże, w sprawie tej Trybunał podkreślił, że agregatory treści w Internecie przyczyniają się do tworzenia oraz dystrybucji produktów i usług mających wartość dodaną w sektorze informacji. Oferując swoim użytkownikom ujednolicony interfejs umożliwiający wyszukiwanie w wielu bazach danych według kryteriów istotnych z punktu widzenia ich zawartości, przyczyniają się one do lepszego uporządkowania informacji i ułatwiają wyszukiwanie w Internecie. Przyczyniają się one także do prawidłowego funkcjonowania konkurencji oraz przejrzystości ofert i cen.
Zatem, kryterium, które służy wyważeniu tych interesów jest ryzyko braku możliwości zamortyzowania inwestycji przez producenta bazy. Jeżeli ryzyko takie nie występuje nie można mówić o naruszeniu praw wyłącznego producenta do bazy.
Spis treści
kiedy zbiór danych będzie bazą danych
Baza danych oznacza:
- zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów,
- zgromadzonych według określonej systematyki lub metody,
- indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi,
- wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego
- w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości.
W każdej bazie potencjalnie można wyróżnić cztery podstawowe części: istotną jakościowo, istotną ilościowo, nieistotną jakościowo, nieistotną ilościowo.
cel ochrony sui generis
Zgodnie z motywami dyrektywy 96/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 1996 r. w sprawie ochrony prawnej baz danych (dyrektywa 96/9/WE) ochronę sui generis baz danych wprowadzono w uzupełnieniu do ochrony prawem autorskim oryginalnego wyboru lub zestawienia zawartości bazy danych. Dyrektywa 96/9/WE ma na celu zabezpieczenie pozycji producentów baz danych przed przywłaszczeniem rezultatów ich finansowych i zawodowych inwestycji, dokonanych w celu uzyskania i zgromadzenia zawartości bazy danych, poprzez ochronę całości lub istotnej części bazy danych przed niektórymi działaniami użytkownika lub konkurenta.
Celem prawa sui generis jest zapewnienie ochrony każdej inwestycji dokonanej w celu:
- uzyskania,
- zweryfikowania lub
- przedstawienia
zawartości bazy danych przez oznaczony czas trwania prawa, a także zapewnienie producentowi bazy danych możliwości zapobiegania nieuprawnionemu pobieraniu danych lub wtórnemu ich wykorzystaniu w całości lub w istotnej części, wobec tego że producent bazy danych podejmuje inicjatywę oraz ponosi ryzyko inwestowania.
Taka inwestycja może polegać na zaangażowaniu zasobów finansowych lub wydatkowaniu czasu, wysiłku i energii.
przesłanki ochrony i producent bazy danych
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (uobd) z ochrony korzystają bazy danych, których:
- producent jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);
- producent jest osobą prawną założoną zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); jeżeli producent posiada tylko siedzibę na terytorium Wspólnoty Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), jego działalność musi być istotnie i trwale związana z gospodarką państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
- ochrona wynika z umów międzynarodowych, na zasadach i w zakresie w nich określonych;
- producent jest podmiotem niewymienionym w pkt 1-4 i jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Na podstawie art. 6 ust. 2 uobd istnieje domniemanie, że producentem bazy danych jest osoba:
- której nazwisko lub firmę (nazwę) uwidoczniono na egzemplarzach bazy danych (w charakterze producenta) lub
- której nazwisko lub firmę (nazwę) podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnieniem bazy danych.
Prawo wyłączne do bazy danych przysługuje producentowi, czyli osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, która ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych.
Prawo sui generis do bazy danych to wyłączne i zbywalne prawo do:
- pobierania danych oraz
- wtórego wykorzystywania danych
w całości lub w istotnej części, co do jakości lub ilości.
Pobieranie danych to stałe lub czasowe przejęcie lub przeniesienie całości lub istotnej (co do jakości lub ilości) części zawartości bazy danych na inny nośnik. Dla ustalenia czynności pobierania danych bez znaczenia jest sposób lub forma przejęcia lub przeniesienia (poza wypożyczeniem, o którym mowa poniżej). Pobieranych danych z zawartości bazy danych odpowiada zwielokrotnieniu i reprodukcji utworu na gruncie prawa autorskiego[3].
Wtórne wykorzystanie danych to publiczne udostępnienie bazy danych w dowolnej formie. W szczególności z wtórnym wykorzystaniem danych możemy mieć do czynienia poprzez:
- rozpowszechnianie,
- bezpośrednie przekazywanie lub
- najem.
Tak jak w przypadku pobierania danych, wtórnym wykorzystaniem bazy danych nie jest wypożyczenie.
Pobieranie i wtórne wykorzystanie należy rozumieć szeroko. Te działania nie są ograniczone wyłącznie do przypadków bezpośredniego wykorzystania[4]. Pobranie lub wtórne wykorzystanie nie wymaga bezpośredniego dostępu do bazy[5], a może odbywać się także pośrednio.
Zgodnie z art. 3 uobd wypożyczenie baz danych nie stanowi pobierania danych lub wtórnego ich wykorzystania. Wobec tego prawo do wypożyczenia (użyczenia) bazy danych jest poza zakresem praw producenta, a odbywające się w ten sposób korzystanie z całej lub części bazy danych nie jest objęte monopolem przyznanym producentowi[6].
Ochrona przyznana bazom danych nie obejmuje programów komputerowych użytych do sporządzenia baz danych lub korzystania z nich. Programy komputerowe podlegają ochronie na podstawie ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych (upapp).
Natomiast bazy danych mogą podlegać pod podwójny reżim ochrony – wynikający z ustawy o ochronie baz dany ale także, jeżeli baza danych będzie spełniać cechy utworu zgodnie z art. 1 upapp, określonej w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
czas trwania ochrony
Czas trwania ochrony bazy danych liczy się od jej sporządzenia przez okres 15 lat następujących po roku, w którym baza danych została sporządzona. Przy czym, jeżeli baza w tym okresie została udostępniona publicznie w jakikolwiek sposób, okres ochrony zostaje wydłużony i wygasa z upływem 15 lat ale następujących po roku, w którym doszło do udostępnienia tej bazy danych po raz pierwszy. Wobec tego, gdyby do upublicznienia bazy danych doszło po 14 latach od jej sporządzenia ochrona ta zostałaby wydłużona do ponad 29 lat.
Wprowadzenie istotnej zmiany treści bazy danych co do jakości lub ilości (w tym także jej uzupełnienia, zmiany lub usunięcia jej części, mających znamiona nowego istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu) powoduje, że 15-letni okres jej ochrony wskazany powyżej jest liczony odrębnie.
W literaturze podnoszony jest problem czasu ochrony tzw. dynamicznych bazy danych, które są ciągle aktualizowane. Nie jest jasne, czy należ traktować je jako jedną bazę, czy jako serię baz, w ramach której każda baza ma swój własny okres ochrony. Problem ten wynika z trudności w ustaleniu, kiedy możemy mówić o nowej istotnej inwestycji[7].
Ochrona baz danych sui generis jest zdecydowanie krótsza niż ochrona przysługująca utworom na gruncie ustawy o prawie autorskim. W przypadku baz danych spełniających cechy utworów należy pamiętać, że ochrona prawnoautroska wygaśnie dopiero po 70 latach od śmierci twórcy.
wyczerpanie prawa
Tak jak w przypadku innych praw na dobrach niematerialnych – praw autorskich czy praw własności przemysłowej również w zakresie prawa sui generis baz danych mamy do czynienia z instytucją wyczerpania prawa.
Zgodnie z art. 9 ust. 2 uobd pierwsza sprzedaż kopii bazy danych przez uprawnionego lub za jego zgodą, wyczerpuje prawo do kontrolowania odsprzedaży tej kopii.
Wyczerpanie prawa ma miejsce tylko w przypadku sprzedaży na terytorium państw członkowskich UE oraz państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Celem ustalenia miejsca sprzedaży należy stosować regułę z art. 70 kodeksu cywilnego[8] oraz rozporządzenie Rzym I[9].[10]
dozwolony użytek baz danych
Wolno korzystać z istotnej, co do jakości lub ilości, części rozpowszechnionej bazy danych:
- do własnego użytku osobistego, ale tylko z zawartości nieelektronicznej bazy danych (dozwolony użytek prywatny),
- w charakterze ilustracji, w celach dydaktycznych lub badawczych, ze wskazaniem źródła, jeżeli takie korzystanie jest uzasadnione niekomercyjnym celem, dla którego wykorzystano bazę (dozwolony użytek dla celów naukowo – badawczych),
- do celów bezpieczeństwa wewnętrznego, postępowania sądowego lub administracyjnego (dozwolony użytek dla celów porządku publicznego),
- dla dobra osób niepełnosprawnych będących beneficjentami w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 18 upapp, odpowiednio na zasadach określonych w rozdziale 3 w oddziale 3a tej ustawy (dozwolony użytek dla dobra osób niepełnosprawnych).
Art. 8 ust. 2 uobd wprost wyłącza możliwość powtarzającego się i systematycznego pobierania lub wtórnego wykorzystania bazy danych sprzecznego z normalnym korzystaniem i powodującego nieusprawiedliwione naruszenie słusznych interesów producenta.
Natomiast należy podkreślić, że w przypadku baz danych stanowiących utwory zgodnie z art. 30(1) upapp, wyłączone zostały dydaktyczne postacie dozwolonego użytku uregulowane w art. 27(1) i art. 28 upapp, czyli:
- zamieszczanie w celach dydaktycznych i naukowych w podręcznikach, wypisach i antologiach rozpowszechnionych baz danych lub ich większych fragmentach oraz
- użyczanie, w zakresie zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych, zwielokrotniać utwory znajdujące się we własnych zbiorach w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony tych zbiorów, udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek przez instytucje oświatowe, uczelnie, instytuty badawcze, instytuty naukowe, biblioteki, muzea oraz archiwa.
uprawnienia użytkownika bazy danych (legalny użytkownik bazy danych)
Art. 7 ust. 1 uobd przewiduje uprawnienie do korzystania z nieistotnej części bazy danych. Producent bazy danych udostępnionej publicznie w jakikolwiek sposób nie może zabronić użytkownikowi korzystającemu zgodnie z prawem z takiej bazy danych, pobierania lub wtórnego wykorzystania w jakimkolwiek celu nieistotnej, co do jakości lub ilości, części jej zawartości.
Definicji legalnego użytkownika może poszukiwać w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych (dyrektywa 2009/24/WE). W art. 5 ust. 3 dyrektywy 96/9/WE wskazano, że osoba mająca prawo do używania kopii programu komputerowego jest upoważniona, bez zezwolenia uprawnionego, do obserwowania, badania lub testowania funkcjonowania programu w celu ustalenia koncepcji i zasad, na których opiera się każdy z elementów programu, jeżeli robi to podczas wykonywania czynności ładowania, wyświetlania, uruchamiania, transmitowania lub przechowywania programu, w stosunku do którego jest uprawniona.
Wobec tego, legalny użytkownik to podmiot, który na podstawie umowy został upoważniony do korzystania z bazy, zarówno licencjobiorca (sublicencjobiorca), jak i osoba, która legalnie nabyła kopię bazy (w formie papierowej, CD), lub nawet jego spadkobierca czy też osoba, która uzyskała dostęp do bazy na podstawie art. 8 uobd.
Jeżeli użytkownik korzystający zgodnie z prawem z bazy danych jest uprawniony do pobierania lub wtórnego wykorzystania jedynie części bazy danych, uprawnienie na podstawie art. 7 ust. 1 uobd (omówione powyżej) dotyczy tylko tej części.
Uprawnienie to doznaje jednak pewnych ograniczeń. Korzystanie z baz danych, przez legalnego użytkownika bazy w sposób określony w art. 7 ust. 1 uobd nie może naruszać normalnego korzystania z baz danych lub godzić w słuszne interesy producenta baz danych.
Art. 7 ust. 4 uobd eliminuje możliwość umownego rozciągania ochrony na nieistotne części bazy danych i stanowi, że postanowienia umowne sprzeczne z powyższymi uprawnieniami użytkownika są nieważne. Wobec tego, jeżeli część bazy nie podlega ochronie postanowienie umowne (w tym także postanowienia wszelkich regulaminów czy ogólnych warunków umów) uniemożliwiające korzystanie z tej części bazy danych będzie nieważne. Przy czym należy pamiętać, że omawiana regulacja nie ma zastosowania do niechronionych baz danych ani do baz, które nie zostały publicznie udostępnione.
Regulacje dotyczące legalnego użytkownika bazy danych przewidziane są także w art. 17(1) upapp. Opracowanie lub zwielokrotnienie bazy danych spełniającej cechy utworu, dokonane przez legalnego użytkownika bazy danych lub jej kopii, nie wymaga zezwolenia autora bazy danych, jeśli jest ono konieczne dla dostępu do zawartości bazy danych i normalnego korzystania z jej zawartości. Jeżeli użytkownik jest upoważniony do korzystania tylko z części bazy danych, to postanowienie odnosi się tylko do tej części.
roszczenia z tytułu naruszenia prawa sui generis do bazy danych
Producent, którego prawa do bazy danych zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa:
- zaniechania naruszania
- usunięcia skutków naruszenia;
- naprawienia wyrządzonej szkody:
- na zasadach ogólnych albo
- poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z bazy danych;
- wydania uzyskanych korzyści;
- zasądzenia jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;
- wycofania z obrotu, przyznania producentowi na poczet należnego odszkodowania lub zniszczenia bezprawnie wytworzonych przedmiotów oraz środków i materiałów użytych do ich wytworzenia.
Powyższe regulacje są tożsame z roszczeniami przysługującymi uprawnionemu na gruncie przepisów ustawy o prawie autorskich i prawach pokrewnych.
W zakresie analizy przysługujących producentowi roszczeń należy zwrócić uwagę na art. 11 ust. 1 pkt 3 lit. b uobd uprawniający producenta do żądania od naruszyciela zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z bazy danych, gdy naruszenie jest zawinione.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23.06.2015 r., SK 32/14 uznał, że roszczenie o zapłaty trzykrotności stosownego wynagrodzenia uregulowanego w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b upapp jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 Konstytucji RP.
Przepis art. 11 ust. 1 pkt 3 lit. b uobd nie był przedmiotem oceny Trybunał Konstytucyjnego w zakresie jego zgodności z ustawą zasadniczą natomiast nie ma podstaw do uznania, że w przypadku tożsamego roszczenia na gruncie ustawy o ochronie baz danych jego ocena pod kątem zgodności z przepisami Konstytucji RP była by odmienna. Te ustalenia dają sądowi podstawę do odmowy zastosowania tego przepisu stosując sądową kontrolę rozproszoną konstytucyjności ustawy i odmowy zasądzenia na rzecz producenta trzykrotności wynagrodzenia. Jednakże sąd, w przypadku żądania trzykrotności wynagrodzenia, będzie mógł na podstawie art. 193 Konstytucji RP wystąpić z pytaniem prawnym co do zgodności tego przepisu z Konstytucją[11].
Tak jak w przypadku spraw dotyczących roszczeń cywilnoprawnych z zakresu ochrony praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej również w zakresie ochrony baz danych sprawy te rozstrzygane są w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej, a strona postępowania może korzystać z dodatkowych środków w postaci:
- wniosku o zabezpieczenie środka dowodowego;
- wniosku o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego;
- wniosku o wezwanie do udzielenia informacji.
sankcje karne
Zgodnie z art. 12 uobd kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowych, bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom, pobiera dane lub wtórnie wykorzystuje w całości lub w istotnej, co do jakości lub ilości, części bazy danych, podlega karze grzywny.
Powyższe działanie stanowi wykroczenie, a nie przestępstwo i orzekanie w tej sprawie będzie następować na postawie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Postępowanie w sprawie z art. 12 uobd może być zainicjowane wnioskiem o ukaranie.
Odpowiedzialności karnej na podstawie art. 12 uobd nie podlega usiłowanie popełnienia czynu (w zw. z art. 11 § 2 kodeksu wykroczeń), ani podżeganie i pomocnictwo (w zw. z art. 14 § 1 kodeksu wykroczeń).
Sąd może orzec przepadek, na rzecz Skarbu Państwa, bezprawnie wykonanych egzemplarzy bazy danych przy czym dominujący jest pogląd, że Skarb Państwa nie może w pełni korzystać z tych egzemplarzy, jeśli nie zyska zgody uprawnionego, za wyjątkiem ich zniszczenia (chyba że Skarb Państwa jest producentem bazy, której bezprawne egzemplarze zostały sporządzone)[12].
Karalność czynu ustaje po 1 roku od jego popełnienia albo po upływie 2 lat, jeżeli w trakcie roku od popełnienia czynu wszczęto postępowanie. Natomiast wysokość grzywny może wynosić od 20 do 5000 złotych.
Dodatkowo, zbiory informacji mogą podlegać ochronie wynikającej z przepisów art. 268 i art. 268a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Jeżeli baza danych będzie stanowić utwór to do ochrony takiej bazy będą mieć zastosowanie przepisy art. 115 – art. 123 upapp. Z kolei, jeżeli informacje zawarte w bazie danych stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa może dojść do wypełnienia znamion czynu określonego w art. 23 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji[13].
screen scraping
Screen scraping (dosł. zeskrobywanie z ekranu) to proces, w którym program komputerowy, zwany screen scraperem, kopiuje dane wyjściowe z innego programu, przeznaczone do użytku przez człowieka. Mogą to być dane np. prezentowane w wyszukiwarce KRS albo CEiDG[14] Technika scrapowania danych jest wykorzystywana np. przez wyszukiwarki informacji o danej osobie czy produktach, które w jednym miejscu zbierają (prezentują) informacje o określonej tematyce, opisane (znalezione) na różnych stronach internetowych albo przez banki, które samodzielnie kopiują dane z rachunku klienta, prowadzonego w innym banku, po uprzednim upoważnieniu przez klienta do tego typu działań. Mogą to być również porównywarki cen produktów czy strony sprzedażowe umożliwiające kupowanie produktów od różnych dostawców. Ten automatyczny proces pozyskiwania danych ze stron internetowych odbywa się poprzez analizę ich struktury i ekstrakcję interesujących informacji. Najczęściej wykorzystuje się do tego specjalne boty, skrypty lub narzędzia, które przeszukują kod HTML witryny, wyodrębniając potrzebne dane, takie jak tekst, obrazy czy linki.
Efektem scrapowania w marketingu może być
- reklama kontekstowa na portalach agregujących dane,
- e-mail marketing w stosunku do adresów e-mailowych pozyskanych w wyniku scrapowania z publicznie dostępnych źródeł,
- profilowanie użytkowników.
Wspomniane wcześniej przepisy dopuszczają możliwość pobierania lub wtórnego wykorzystania w jakimkolwiek celu nieistotnej, co do jakości lub ilości, części zawartości rozpowszechnionej bazy danych. Takie pobranie i powtórne wykorzystanie jest dopuszczalne pod określonymi warunkami, mianowicie:
- pobieranie lub wtórne wykorzystanie danych zawartych w bazie danych odnosi się do nieistotnej, co do jakości lub ilości, części zawartości takiej bazy (art. 7 ust. 1 uobd),
- korzystanie z bazy danych innego przedsiębiorcy nie narusza normalnego korzystania z takiej bazy i nie godzi w słuszne interesy jej producenta (art. 7 ust. 3 uobd),
- korzystanie z bazy danych nie narusza praw autorskich (art. 13 uobd).
