Po raz kolejny znajdujesz podróbki swoich produktów na Allegro lub innych platformach sprzedażowych? A może właśnie dowiedziałeś się od klientów o tym, że twoje towary można kupić gdzieś taniej niż u ciebie i zastanawiasz się jak to możliwe? No, cóż chyba pora na działanie … przedstawicieli do kontaktu i współpracy z organami celnymi w ramach możliwych procedur celnych. Jako przedstawiciele naszych klientów składamy wnioski służbom celnym, zwiększając szanse skuteczności ochrony celnej towarów. Zanim jednak przeczytasz tu, o tym jak możemy Ci pomóc w sprawach celnych, zerknij na skuteczność zatrzymań, garść statystyki i przykłady sukcesów. Dane czerpiemy z prezentacji przedstawiciela Departamentu Ceł Ministerstwa Finansów. W dniu 8 września 2023 r. uczestniczyliśmy w webinarium, którego tematem było egzekwowanie praw własności intelektualnej przez Krajową Administrację Skarbową (KAS) w zakresie regulacji prawnych, procedur i współdziałania z właścicielami praw. W ramach wydarzenia KAS udostępniła także dane statystyczne dotyczące działań, w ramach których nastąpiło naruszenie praw własności intelektualnej.
Spis treści
dane dotyczące zatrzymanych towarów podrobionych
Z przedstawionych przez KAS danych wynika, że pomimo, iż ilość zatrzymanego towaru w ramach procedury celnej w 2022 r. znacząco spadła względem lat 2019 – 2021 r. to wartość zatrzymanego wzrosła aż ok. 9-krotnie.
rodzaje towarów najczęściej podrabianych
Na przestrzeni ostatnich 5 lat nie sposób wskazać dominującej grupy towarów, która jest najczęściej podrabiana. W ujęciu ilościowym rozkład stosunkowy zatrzymanych towarów jest bardzo różnorodny i trudno w tym zakresie wskazać jakąś tendencję.
Natomiast w ujęciu wartościowym zazwyczaj znacząca część towarów zatrzymanych to zegarki, biżuteria i galanteria.
rodzaj praw własności intelektualnej najczęściej naruszanych
Odmiennie sytuacja, w odniesieniu do zatrzymanych towarów podrabianych, kształtuje się ze względu na rodzaj prawa własności intelektualnej. Bezsprzecznie prawami, które są naruszane, aż w ponad 95% przypadków, są prawa ochronne na znaki towarowe. Dotyczy to i wartości zatrzymanych towarów, jak i ilości tych towarów.
rodzaje transportu jakim najczęściej posługują się naruszyciele
W zakresie rodzaju transportu do największej ilość ujawnień (ponad 55%) dochodzi w ramach transportu przesyłek pocztą i kurierem. Jeżeli chodzi o ilość towaru, to jest on w głównej mierze zdominowany przez transport drogowy z odstępstwem w 2020 r., kiedy to ponad 93% zatrzymanego towaru pochodziło z transportu kolejowego.
Dokonując analiz pod względem wartości towaru rozkład rodzaju transportu przestawia się inaczej. Bardziej zauważalny jest udział transportu lotniczego. W latach 2018 – 2021 stanowił ponad 20%. Wyjątkiem był rok 2022 r., kiedy to ponad 55% wartości całego zatrzymanego towaru dokonano w transporcie morskim.
rodzaj procedury celnej, w ramach której najczęściej dochodzi do naruszenia praw własności intelektualnej
W zakresie rodzaju procedury, niezależnie od tego czy badamy ilość ujawnień, ilość towaru, czy jego wartość, działania naruszycieli rozkładają się pomiędzy import i tranzyt. Eksport ma w tym zakresie marginalne znaczenie.
Oznacza to, że uprawnieni z praw własności intelektualnej są przede wszystkim narażeni na napływ podrobionych towarów z zagranicy.
przykłady z ujawnień z działalności KAS z okresu maj – sierpień 2023r.
- prawie 16,5 tys. sztuk podrobionych towarów. Rewizja obejmowała ładunek 20 ton odzieży pochodzącej z Bangladeszu. Ubrania były oznaczone znakami towarowymi znanych marek odzieżowych. O zdarzeniu organy celne poinformowali kancelarie prawne reprezentujące właścicieli praw do znaków towarowych. Potwierdziły one, że jakość wykonania znacząco odbiega od standardów produktów oryginalnych oraz że zatrzymane towary są podrabiane. Właściciele znaków towarowych zdecydowali się podjąć kroki prawne, tj. złożyli wnioski o ściganie. Sprawcom grozi kara do 2 lat pozbawienia wolności[1];
- ponad 180 ton podróbek wykryli funkcjonariusze kontrolując wjeżdżające do Unii Europejskiej składy towarowe z Chin. Podrobiony towar stanowiło głównie obuwie, ale także kurtki, bluzki, spodnie i torebki. Gdyby towar był oryginalny jego wartość rynkowa wyniosłaby ponad 50 mln zł. Fakt, że zatrzymane przez KAS towary są podrabiane, potwierdziły kancelarie reprezentujące właścicieli praw do znaków towarowych[2];
- ponad 17 tys. sztuk/opakowań zabawek podróbek. Nielegalny towar znajdował się w Centrum Handlowym w Wólce Kosowskiej. Zabawki były oznaczone znakami towarowymi światowych marek. Przedstawiciele kancelarii prawnej reprezentującej firmy będące właścicielami znaków towarowych potwierdzili, że wszystkie zabawki zostały nielegalnie opatrzone zastrzeżonymi znakami towarowymi. Dodatkowo badania próbek zabawek wykazały w ich składzie nadmierną zawartość ftalanów. Mają one szkodliwy wpływ na zdrowie, mogą powodować uszkodzenia nerek i wątroby, alergię oraz niekorzystnie wpływają na gospodarkę hormonalną[3];
- ponad 15 tys. szt. podrobionych towarów, w tym m.in.: odzież, buty oraz galanteria. Towary były oznaczone znakami towarowymi kilkunastu znanych marek. Wartość towarów, gdyby były oryginalne, wyniosłaby ponad 4 mln zł. Przedstawiciel kancelarii prawnej, reprezentującej właścicieli znaków towarowych, potwierdził, że zatrzymane przez funkcjonariuszy towary, zostały nielegalnie opatrzone zastrzeżonymi znakami towarowymi. Został złożony wniosek o ściganie sprawcy przestępstwa[4];
- ponad 3,5 tys. szt. podrobionej biżuterii. Szacunkowe straty właścicieli podrobionych znaków towarowych to ponad 4,2 mln zł. Przedstawiciel kancelarii prawnej, reprezentującej właścicieli znaków towarowych, potwierdził, że biżuteria została nielegalnie opatrzona zastrzeżonymi znakami towarowymi. Został złożony wniosek o ściganie sprawcy przestępstwa[5].
podstawowe informacje dotyczące ochrony praw własności intelektualnej przez organy celne
Ochronie celnej podlega każde prawo własności intelektualnej wskazane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 608/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1383/2003 (rozporządzenie 608/2013).
Zgodnie z art. 2 ust. 1 rozporządzenia 608/2013 są to: prawa ochronne na znaki towarowe, prawa ochronne na wzory użytkowe, prawa z rejestracji wzorów przemysłowych, prawa autorskie, prawa pokrewne, oznaczenia geograficzne, patenty, dodatkowe świadectwa ochronne dla produktów leczniczych, dodatkowe świadectwa ochronne dla środków ochrony roślin, prawa do ochrony odmian roślin, prawa z rejestracji topografii układu scalonego, a także nazwy handlowe w zakresie, w jakim są chronione prawem krajowym lub unijnym jako wyłączne prawo własności intelektualnej.
- Podmiotami uprawnionymi do złożenia wniosku do organów celnych o podjęcie działań są przede wszystkim uprawnieni z ww. praw własności intelektualnej ale także organizacje zbiorowego zarządzania prawami własności intelektualnej.
- Wniosek o podjęcie działania składa się na formularzu dostępnym tutaj. Złożenie wniosku oraz ochrona przez organy celne nie podlegają opłatom.
- We wniosku należy zawrzeć informacje wymagane zgodnie z art. 6 ust. 3 rozporządzenia 608/2013, w tym szczegóły i techniczne dane dotyczące autentycznych towarów (jak np. stosowane oznaczenia, kody kreskowe i ilustracje) oraz informacje mające znaczenie dla dokonywanej przez organy celne analizy i oceny ryzyka naruszenia odnośnego prawa lub praw własności intelektualnej (np. informacje o upoważnionych dystrybutorach).
- Wniosek o podjęcie działania jest składany do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie. Pozytywne rozpatrzenie wniosku kończy się wydaniem decyzji w sprawie przyznania ochrony praw własności intelektualnej przez organy celne. Decyzja jest ważna przez 1 rok od jej wydania i może zostać przedłużona na kolejny roczny okres.
tryby postępowania celnego w ramach ochrony własności intelektualnej
Tryby postępowania celnego możemy podzielić na trzy procedury:
- procedurę podstawową
- procedurę dotyczącą towarów łatwo psujących się
- procedurę tzw. małej przesyłki
Więcej o ww. procedurach przeczytasz tutaj. Pamiętaj, działania organów celno – skarbowych w ramach ww. procedur mogą zostać podjęte:
- z urzędu
- na wniosek krajowy
- na wniosek unijny
Organy celne mogą podjąć działania z urzędu, czyli dokonać tzw. zatrzymania „ex officio”. Natomiast skuteczniejszym sposobem zabezpieczenia swoich praw jest działanie na wniosek. W ramach wniosku uprawniony przedstawia wykaz praw własności intelektualnej, których wniosek dotyczy oraz szczegółowe informacje, które są niezbędne do ustalenia czy dany towar jest towarem oryginalnym czy podrobionym. Poprzez takie proaktywne działanie uprawniony zwiększa szanse skuteczności ochrony celnej. Oczywistym jest, że organy celne nie mają wiedzy na temat wszystkich praw wyłącznych i zakresu ich ochrony w Unii Europejskiej, czy nawet w Polsce. Stąd poleganie wyłącznie na działaniu organów z urzędu nie jest skuteczną strategią ochrony i egzekwowania swoich praw.
przedstawiciel do kontaktu i współpracy z organami celnymi
Należy pamiętać, że we wniosku o podjęcie działań, poza wykazem praw wyłącznych i instrukcją dla organów dotyczącą rozpoznawania towarów podrobionych, można (a nawet należy) wskazać przedstawicieli do kontaktu i współpracy z organami celnymi w przypadku zatrzymania towarów. Usługi przedstawicieli są świadczone przez kancelarie prawne i patentowe, które pomagają organom celnym ustalić, czy zatrzymany towar jest towarem podrobionym, a także podejmują dalsze kroki w zakresie doprowadzenia do zniszczenia towaru oraz ukarania sprawcy, czy uzyskania odszkodowania za naruszenie dla uprawnionego z praw wyłącznych.
Wpis przygotowano w oparciu o dane z prezentacji Ministerstwa Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej „Egzekwowanie praw własności intelektualnej z perspektywy Krajowej Administracji Skarbowej”. Prezentacja jest dostępna tutaj.
Jeżeli chcesz zapobiec naruszeniom swoich praw własności intelektualnej i złożyć wniosek o ochronę celną skontaktuj się z nami. Jeżeli potrzebujesz przedstawiciela ds. prawnych, który będzie osobą kontaktową w twoimi imieniu z organami celnymi, a także będzie odpowiedzialny za wszelką dokumentacji napisz do nas: biuro@lgl-iplaw.pl.
